§ 22. Хімічная раўнавага
Уплыў канцэнтрацыі рэчываў
Хімічную раўнавагу можна зрушыць, змяняючы канцэнтрацыю рэчываў, якія ўдзельнічаюць у рэакцыі. У сістэме пастаяннага аб’ёму павелічэнне канцэнтрацыі аднаго з рэчываў раўназначнае яго дадаванню ў рэакцыйную сумесь, а памяншэнне канцэнтрацыі рэчыва раўназначнае яго выдаленню з рэактыўнай сумесі.
Разгледзім уплыў змянення канцэнтрацыі на стан раўнавагі рэакцыі: .
Пры павелічэнні канцэнтрацыі аднаго або абодвух зыходных рэчываў А і В скорасць прамой рэакцыі ўзрастае. Гэта прыводзіць да зрушвання раўнавагі ўправа і назапашвання прадуктаў рэакцыі (C і D).
Пры павелічэнні канцэнтрацыі аднаго або абодвух прадуктаў рэакцыі С і D скорасць зваротнай рэакцыі ўзрастае, што прыводзіць да зрушвання раўнавагі ўлева і назапашвання зыходных рэчываў А і В.
Пры павелічэнні канцэнтрацыі зыходных рэчываў хімічная раўнавага зрушваецца ўправа, а пры іх памяншэнні — улева.
Пры павелічэнні канцэнтрацыі прадуктаў рэакцыі хімічная раўнавага зрушваецца ўлева, а пры іх памяншэнні — управа.
Прыклад 1. Вызначце, у які бок зрушыцца хімічная раўнавага рэакцыі
- а) пры павелічэнні канцэнтрацыі азоту;
- б) пры памяншэнні канцэнтрацыі вадароду;
- в) пры памяншэнні канцэнтрацыі аміяку.
Аб’ём сістэмы пастаянны.
Рашэнне. Паколькі азот — зыходнае рэчыва, то пры павелічэнні яго канцэнтрацыі ўзрасце скорасць прамой рэакцыі, раўнавага зрушыцца ўправа, у бок утварэння NH3.
Паколькі вадарод — зыходнае рэчыва, то пры памяншэнні яго канцэнтрацыі скорасць прамой рэакцыі панізіцца, раўнавага зрушыцца ўлева.
Паколькі аміяк — гэта прадукт рэакцыі, то пры памяншэнні яго канцэнтрацыі скорасць зваротнай рэакцыі паменшыцца, раўнавага зрушыцца ўправа, у бок яго ўтварэння.