Сусветная гісторыя ад старажытных часоў да канца XVIII ст. 10 клас

Палітычныя пазіцыі папства значна ўмацаваліся пасля ўступлення ў саюз з франкамі. У 756 г. кароль Піпін Кароткі падараваў папу рымскаму вялізныя тэрыторыі. Так узнікла Папская вобласць з цэнтрам у Рыме — ​дзяржава, у якой па`пы мелі не толькі духоўную, але і свецкую ўладу. У 800 г. папа рымскі каранаваў Карла Вялікага, прызнаўшы яго імператарам, а з 962 г. была ўстаноўлена пастаянная практыка каранацыі германскіх імператараў рымскімі папамі. Усё гэта сведчыла пра значны палітычны аўтарытэт царквы Рыма.

Рымскія папы актыўна ўмешваліся ў палітычнае жыццё, імкнучыся падпарадкаваць сваёй уладзе заходнееўрапейскіх гасудароў. Вялікі канфлікт з-за права прызначаць епіскапаў адбыўся ў канцы ХІ ст. паміж папам рымскім Грыгорыем VII і германскім каралём Генрыхам IV. Кароль абвясціў аб пазбаўленні папы ўлады, папа ж вызваліў падданых Генрыха IV ад прысягі манарху. А феадалы, скарыстаўшыся гэтым, пачалі барацьбу з каралём. У выніку Генрыху IV давялося каяцца і вымольваць у рымскага папы дараванне. Барацьба пап і германскіх манархаў, у якую былі ўцягнуты многія феадалы, землі і гарады Італіі і Германіі, працягвалася больш за 200 гадоў.

Найбольшай магутнасці рымская царква дасягнула пры Інакенцію ІІІ (1198–1216). Гэты ўплывовы папа актыўна ўмешваўся ў адносіны паміж манархамі і ва ўнутраныя справы шэрагу еўрапейскіх дзяржаў. Васаламі папы прызналі сябе правіцелі Англіі, Швецыі, Даніі, Польшчы. Менавіта ён ініцыяваў паходы крыжаносцаў у Прыбалтыку, а таксама барацьбу з ерэтыкамі на поўдні Францыі. Усяго за перыяд з ХІ па ХV ст. было арганізавана больш за 20 крыжовых паходаў на Усход і на еўрапейскія тэрыторыі.

Аднак ужо ў ХIV ст. уплыў царквы на ўнутраную палітыку асобных дзяржаў значна зменшыўся. З 1378 па 1417 г. царква перажывала Вялікі раскол, калі на чале яе стаяла спачатку два, а затым адразу тры папы адначасова.

Вельмі значнай была роля царквы ў эканамічным жыцці Заходняй Еўропы, паколькі царква з’яўлялася буйнейшым феадалам. Ёй належала каля трэці сельскагаспадарчых угоддзяў, дзе працавала вялікая колькасць залежных сялян. Шматлікія манастыры гандлявалі віном, соллю. А некаторым епіскапам і абатам (настаяцелям манастыроў) належалі нават цэлыя гарады. На карысць царкве насельніцтва аддавала дзесяціну — ​дзясятую частку даходаў. Для таго каб багацці царквы захоўваліся, а не перадаваліся свяшчэннікамі сваім нашчадкам, рымскі папа Грыгорый VІ увёў практыку абавязковай бясшлюбнасці (цэлібату).

На працягу ўсяго Сярэднявечча насельніцтва Заходняй Еўропы было вельмі рэлігійным. Царква ўплывала на сістэму ідэалаў і паводзіны людзей. Сам светапогляд чалавека вызначаўся рэлігіяй. Першапачаткова, у Раннім сярэднявеччы, найбольш адукаванымі былі манахі і царкоўныя дзеячы. Дзякуючы намаганням перапісчыкаў-­манахаў папаўняўся і рос бібліятэчны фонд, захоўваліся творы антычных аўтараў. Царква аказала вялікі ўплыў на развіццё манументальнага дойлідства і выяўленчага мастацтва. Цэрквы і манастыры былі самымі прыгожымі і велічнымі збудаваннямі ў сярэднявечнай Еўропе. Лепшыя з мастакоў і скульптараў імкнуліся прыняць удзел у аздабленні сабораў.