§ 10. Еўропа хрысціянская
1. Хрысціянізацыя Еўропы
У канцы IV ст. у Рымскай імперыі хрысціянства афіцыйна стала дзяржаўнай рэлігіяй. Аднак язычніцтва ўсё яшчэ панавала сярод большасці варварскіх народаў Еўропы. Таму перад царквой паўстала задача схіліць язычнікаў да хрысціянскай веры. За справу ўзяліся прапаведнікі-місіянеры, актыўная дзейнасць якіх бярэ пачатак з часоў рымскага папы Грыгорыя I Вялікага (590–604). Найбольш значную ролю ў справе хрысціянізацыі адыгралі такія місіянеры, як святы Патрык у Ірландыі, святы Баніфацый у германскіх плямёнаў, святыя Кірыл і Мяфодзій у славян.
Максімальны вынік дасягаўся ў тых выпадках, калі ў хрысціянства пераходзілі манархі і правадыры плямёнаў. Бо пасля прыняцця новай рэлігіі яны былі зацікаўлены ў тым, каб і іх падданыя пераймалі новую веру. Часта гэта адбывалася гвалтоўным шляхам. Германскае племя франкаў прыняло хрысціянства па рымскім, артадаксальным узоры, у той час як многія з іх суседзяў вызнавалі хрысціянства ў ерэтычным варыянце. Гэтая акалічнасць выкарыстоўвалася франкамі пры нападах на сваіх суседзяў, паколькі такія войны вяліся пад выглядам прывядзення ерэтыкоў да сапраўднай веры. Так Карл Вялікі пераводзіў насельніцтва заваяваных ім тэрыторый у хрысціянства пад апекай папы рымскага.
У выніку ў ІХ ст. хрысціянства было прынята ў Балгарыі і Чэхіі, у Х–ХІ стст. — у Польшчы, Старажытнай Русі, Венгрыі і Скандынавіі.