Б. Методыка рашэння задач па тэме «Экалагічныя піраміды, правіла 10 % і правіла 1 %»
Задача 5(V)
Прырост біямасы папуляцыі шчупакоў у возеры за лета склаў 10 кг. Прырост плоткі за лета быў роўны палове рацыёну шчупакоў. Харчовы рацыён плоткі за гэты перыяд складаў 20 % ад прыросту біямасы фітапланктону. У 1 кг фітапланктону змяшчаецца 6 · 102 ккал энергіі. У дадзеным харчовым ланцугу выконваюцца правілы 10 % і 1 %. Колькі сонечнай энергіі паступала ў экасістэму за месяц?
Рашэнне
1. Спачатку трэба скласці пашавы харчовы ланцуг:
2. На падставе правіла 10 % складзём прапорцыю і разлічым велічыню харчовага рацыёну шчупакоў за лета:
х кг — 100 %
х = 10 · 100 : 10 =
3. Харчовы рацыён шчупакоў за лета склаў 100 кг. Прырост плоткі за лета роўны палове дадзенага рацыёну. Разлічым прырост плоткі за лета:
100 : 2 = 50 кг.
4. Ведаючы прырост плоткі за лета і ўлічваючы правіла 10 %, складзём прапорцыю і разлічым велічыню харчовага рацыёну плоткі за лета:
х кг — 100 %
х = 50 · 100 : 10 = 500 кг.
5. Харчовы рацыён плоткі за лета быў роўны 500 кг і складаў 20 % прыросту фітапланктону. Складзём прапорцыю і разлічым агульную колькасць прыросту фітапланктону ў возеры за лета:
х кг — 100 %
х = 500 · 100 : 20 = 2500 кг.
6. За лета ў возеры ўтварылася 2500 кг фітапланктону. Улічваючы, што ў 1 кг фітапланктону змяшчаецца 6 · 102 ккал энергіі, можна разлічыць агульную колькасць сонечнай энергіі, якую ён паглынуў за лета:
6 · 102 · 2500 = 15 · 105 ккал.
7. За лета фітапланктонам было паглынута 15 × 105 ккал сонечнай энергіі. Каб вызначыць колькасць энергіі, паглынутай фітапланктонам за месяц, атрыманую велічыню падзелім на 3:
15 · 105 : 3 = 5 · 105 ккал.
8. Улічваючы правіла 1 %, разлічым колькасць энергіі, якая паступіла ў экасістэму за месяц.
5 · 105 · 100 = 5 · 107 ккал.
А д к а з: за месяц фітапланктон паглынаў 5 · 107 ккал сонечнай энергіі.