§ 0—3. Асаблівасці будовы вегетатыўных органаў раслін

Органы раслін

Пасля выхаду на сушу ў раслін узнікла неабходнасць прыстасавацца да нізкай шчыльнасці паветранага асяроддзя, да рэзкіх перападаў тэмпературы і вільготнасці, да атрымання мінеральных рэчываў з глебы. У сувязі з гэтымі асаблівасцямі асяроддзя ў наземных раслін з тканак сфарміраваліся органы. Орган — гэта частка расліны, якая складаецца з некалькіх тканак, займае пэўнае становішча ў целе расліны і выконвае спецыфічную функцыю. У залежнасці ад ролі ўсе органы раслін падзяляюць на дзве групы: вегетатыўныя і генератыўныя (рэпрадуктыўныя).

Вегетатыўныя органы ўтвараюць цела расліны, ажыццяўляюць працэсы жыццядзейнасці і вегетатыўнае размнажэнне. Генератыўныя органы адказваюць за працэсы палавога размнажэння раслін.

Галоўную ролю ў працэсах жыццядзейнасці раслін адыгрываюць корань, сцябло і ліст. Разгледзім больш падрабязна асаблівасці гэтых органаў (гл. табл.).

 Табліца. Асаблівасці вегетатыўных органаў раслін

Характарыстыка

 Корань Сцябло Ліст

Становішча ў расліне

Восевы падземны орган

Восевы надземны орган

Бакавы надземны орган

Тып сіметрыі

Радыяльная

Радыяльная

Двухбаковая (білатэральная)

Галоўныя

функцыі

Усмоктванне вады і мінеральных рэчываў з глебы; замацаванне расліны ў глебе 

Апора для лістоў, пупышак, кветак, пладоў; двухбаковае перамяшчэнне раствораных  рэчываў

Фотасінтэз, газаабмен, транспірацыя

Дадатковыя функцыі

Запасанне пажыўных рэчываў; павелічэнне плошчы апоры; забеспячэнне кіслародам раслін забалочаных месцаў; фотасінтэз у эпіфітаў; вегетатыўнае размнажэнне

Запасанне пажыўных рэчываў; запасанне вады ў раслін засушлівых месцаў; фотасінтэз у травяністых раслін; ахова ад паглынання жывёламі (калючкі); вегетатыўнае размнажэнне

Запасанне вады ў раслін засушлівых месцаў; запасанне пажыўных рэчываў; ахова ад паглынання жывёламі (калючкі); лоўчы апарат у на-сякомаедных раслін; вегетатыўнае размнажэнне

Відазмяненні органа

Караняплоды, каранёвыя клубні (гузы), карані-прычэпкі, карані-прысоскі, дыхальныя, хадульныя, паветраныя, уцягвальныя карані 

Падземныя парасткі: клубень, цыбуліна, карэнішча.

Надземныя парасткі: калючкі, вусікі

Калючкі, вусікі, луска, лоўчы апарат

 

Далей ахарактарызуем знешнюю і ўнутраную будову кораня, сцябла і ліста.