Біялогія. 10 клас

Умовы існавання ў пустынях вельмі суровыя: адсутнасць вады, сухасць паветра, недахоп корму, моцныя маразы пры вельмі малым снежным покрыве ці яго адсутнасці. Таму для пустынь характэрны жывёлы, якія  хутка перамяшчаюцца, што звязана з пошукамі вады (вадапоі звычайна аддалены) і корму (травяное покрыва разрэджанае), a таксама з абаронай ад праследавання драпежнікамі (сховішчы адсутнічаюць).

Кансументы пустынь прадстаўлены пераважна спецыялізаванымі відамі млекакормячых (галоўным чынам грызунамі, капытнымі), паўзуноў (лускаватымі), насякомых (двухкрылымі, перапончатакрылымі, прамакрылымі) і павукападобнымі. Тыповымі прадстаўнікамі кансументаў біёма пустынь сярод млекакормячых з’яўляюцца: вярблюды, каракалы, сайгакі, суслікі, куланы, сурыкаты, пустынныя лісіцы (фенекі), тушканчыкі, шакалы, гіены, дзікія трусы. Траваедныя жывёлы жывуць невялікімі групамі, парамі і ў адзіночку. Статкі ўтвараюць толькі жывёлы, здольныя хутка знаходзіць новыя ўчасткі з кормам (антылопы). Паўзуны прадстаўлены ў асноўным яшчаркамі, варанамі, змеямі; членістаногія — жукамі, тарантуламі, скарпіёнамі. З птушак у пустыні жывуць арлы, пугачы, сокалы, совы, рабкі.

Дэфіцыт вільгаці, асабліва пітной вады, — адна з галоўных цяжкасцей у жыцці жыхароў пустыні. Асноўнымі прыстасаваннямі кансументаў да недахопу вільгаці з’яўляюцца: непранікальнае покрыва (паўзуны і некаторыя насякомыя), выдзяленне сухіх экскрэментаў, выдзяленне канцэнтраванай мачы, здольнасць да ўзмоцненага ўтварэння метабалічнай вады, адаптыўныя паводзіны (днём хаваюцца ў норах, ноччу больш актыўныя).

Значную ролю ў водным балансе шмат якіх жыхароў пустынь адыгрывае метабалічная вада, якая ўтвараецца ў працэсе расшчаплення назапашанага тлушчу. Менавіта для гэтай мэты шматлікія раслінаедныя жыхары пустынь маюць своеасаблівыя тлушчавыя дэпо, часта лакалізаваныя ў хвастах (тлушчахвостыя тушканчыкі, тлушчахвостыя пясчанкі).

Жывёлам пустынь уласцівая ахоўная «пустынная» афарбоўка — жоўтыя, светла-бурыя і шэрыя тоны, што робіць іх малапрыметнымі для драпежнікаў.