§ 14. Расія ў 1917 г.: Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі

2. Адрачэнне Мікалая II і падзенне манархіі

Пад ціскам рэвалюцыі і камандавання арміяй Мікалай II адрокся ад трона на карысць свайго брата Міхаіла, які адмовіўся прыняць карону.

Адрачэнне Мікалая II ад улады — адна з найбольш дыскусійных тэм Лютаўскай рэвалюцыі. Гісторыкі фактычна аднадушныя ў тым, што імператар адмовіўся ад улады пад ціскам абставін і ўласнага атачэння, якое здрадзіла яму. «Навокал здрада, баязлівасць і падман!» — запісаў ён у сваім дзённіку. Але далёка не ўсе лічаць, што адрачэнне мела легітымны, гэта значыць законны, характар, паколькі ніякіх дакументаў пад назвай «Адрачэнне Мікалая II» у архівах Расіі не знойдзена да гэтага часу.

Часовы камітэт Дзяржаўнай думы і Петраградскі Савет рабочых дэпутатаў уступілі ў перамовы з мэтай стварэння Часовага ўрада. Адзіным сацыялістам у Часовым урадзе апынуўся А. Ф. Керанскі. Аднак, каб не страціць уладу, Петрасавет выдаў Загад № 1, згодна з якім салдаты ў арміі павінны былі выконваць загады Саветаў, а не афіцэраў. У выніку Часовы ўрад стаў узгадняць свае дзеянні з Петраградскім Саветам. У краіне ўсталявалася двоеўладдзе.

Такім чынам, самадзяржаўе ў Расійскай імперыі было скінута з удзелам кіруючай эліты, якая ўключала таксама асобных членаў царскай сям’і.