Беларуская літаратура. 11 клас

Каб зразумець аўтарскую пазіцыю ў творы, неабходна параўнаць варыянт канцоўкі апавядання «Маці», дзе на просьбу Рэйдзіхі паказаць магілу сына Ганна катэгарычна адмовіла: «Ніхто вам не пакажа, цётка Матруна! Ні я, ні хто іншы...», з фіналам апавядання «У ціхім тумане», дзе жанчыне ўсё ж паказваюць, дзе пахаваны яе сын-паліцай. Фінал апавядання «Маці» ў той час быў у пэўнай ступені апраўданы. Такая развязка дазваляла ўберагчы твор ад нападкаў крытыкі, бо праз непрацяглы час пасля вайны чытачам складана было зразумець і ацаніць хрысціянскую літасць да здраднікаў. Другі варыянт канцоўкі, калі бароўцы, жыхары спаленай карнікамі вёскі, паказваюць Рэйдзісе магілу яе сына-здрадніка, больш адпавядае сучасным уяўленням грамадства пра гуманізм. Менавіта ў гэтым выявіўся гуманістычны пафас апавядання. У савецкай літаратуры падобных твораў па праблематыцы і вырашэнні праблемы адносін да здрадніцтва не было. Пісьменнік здолеў глыбока пранікнуць у псіхалогію жанчыны-маці, для якой сын застаецца сынам, нягледзячы на тое, што ён стаў злачынцам. Аўтар спачуваў маці, якая, як і любая іншая, чакала працягу роду, цешыла сябе будучым сына. Але ён сваімі злачынствамі перакрэсліў усе яе спадзяванні. Рэйдзіха стала маці здрадніка і злачынцы, але яна не перастала быць маці.

А. Марціновіч, адзначаючы перавагу гэтай назвы перад першапачатковай назвай «Маці», сцвярджаў: «І сапраўды, яна больш не тое, што дакладная, а выразная, я б сказаў, эмацыянальна напоўненая. Праз гэтыя звычайныя словы яскрава відаць паяднанасць чалавека з прыродай, з усёй яе вечнасцю і загадкавасцю».