Гісторыя Беларусі ад старажытных часоў да канца XVIII ст.

Гандлёвы шлях «з варагаў у грэкі» ў IX—XII стст. звязваў Скандынавію з Візантыяй. Гісторыкі лічаць, што асноўны рух ішоў ад Балтыйскага мора ў Заходнюю Дзвіну, затым праз волакі — на Днепр і далей у Чорнае мора. У летапісе «Аповесць мінулых гадоў» гэты шлях апісаны ў адваротным парадку — ​«з грэкаў у варагі». Магчыма, летапісец жадаў паказаць, што варагі маглі даплыць да Канстанцінопаля праз Міжземнае мора, а вярталіся назад, у Скандынавію, праз рускія землі. Існуе меркаванне, што аўтар дэманстраваў кірунак хрысціянізацыі рускіх зямель.

Са Скандынавіі везлі жалеза, канаты, зброю, мастацкія вырабы. З Візантыйскай імперыі — ​віно, прыправы, ювелірныя і шкляныя вырабы, кнігі. З Усходняй Прыбалтыкі вывозілі бурштын, а з беларускіх зямель і Ноўгарада — «мяккае золата» (футра), ільняныя тканіны, лес, мёд, воск, скуры, смалу. Важным таварам з’яўляліся рабы. Гандляры звычайна абменьвалі футра і рабоў на арабскае срэбра.

Шлях «з варагаў у грэкі», які на працягу ІХ—ХІ стст. складаўся з некалькіх адгалінаванняў, што праходзілі праз тэрыторыю Беларусі, паступова стаў важным міжнародным гандлёвым маршрутам паміж Паўночнай Еўропай і Усходам. Варагі рассяляліся на прылеглых да суднаходных рэк землях і змешваліся з мясцовым славянскім, балцкім і фіна-ўгорскім насельніцтвам. Гэты шлях стаў адным з асноўных фактараў утварэння дзяржаўных структур Усходняй Еўропы.