§ 4. Рэлігійныя ўяўленні і духоўная культура старажытнага насельніцтва Беларусі

5. Адлюстраванне гаспадарчай дзейнасці ў мастацтве

Разам з рэлігійнымі ўяўленнямі ўзнікла і перашбытнае мастацтва — статуэткі, упрыгажэнні, малюнкі, музычныя інструменты, арнамент на посудзе, адзенні і інш. Існуе гіпотэза, што мастацтва ўзнікла з магічных абрадаў, якія выконвалі першабытныя людзі.

Вядома, што найбольш старажытныя ўзоры мастацтва, якія былі знойдзены археолагамі на тэрыторыі Беларусі, адносяцца да позняга палеаліту. Напрыклад, касцяная пласціна з біўня маманта, на якую разцом нанесены арнамент, што напамінае рыбную луску. У асноўным старажытныя насельнікі беларускіх зямель рабілі скульптурныя выявы жывёл і птушак, на якіх палявалі. Толькі на стаянках ранняга жалезнага веку археолагі знайшлі 100 фігурак, найперш коней. Гэта сведчыла не толькі пра існаванне жывёлагадоўлі, але і пра выкарыстанне коней у земляробстве. З магічнымі ўяўленнямі археолагі звязваюць знаходкі драўлянага рала — старажытнай ворыўнай прылады, якая папярэднічала сасе і плугу. На тэрыторыі Беларусі такая старажытная прылада знойдзена каля вёскі Капланавічы Клецкага раёна Мінскай вобласці. А ў Цэнтральнай і Паўночнай Беларусі, дзе значную ролю адыгрывала паляванне, людзі працягвалі насіць амулеты з іклаў мядзведзя і дзіка.

Таксама з пераходам да вытворчай гаспадаркі ўзніклі такія элементы арнаменту, як круг, крыжападобныя фігуры, зорка. Яны сімвалізавалі Сонца і іншыя нябесныя свяцілы, жыццёвую сілу, плоднасць, вечнасць прыроды, яе кругаварот.

Такім чынам, першабытнае мастацтва ўзнікла ў глыбокай старажытнасці і было непарыўна звязана з рэлігійнымі ўяўленнямі і гаспадарчай дзейнасцю чалавека.