§ 3–3. Афармленне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці на савецкай аснове
1. Пазіцыя ЦК РКП (б) па стварэнні беларускай дзяржавы на савецкай аснове
Яшчэ ў снежні 1917 г. Камуністычная партыя ставіла пытанне аб арганізацыі Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі. Вялікую ўвагу гэтаму пытанню надаваў В. І. Ленін. Меркавалася склікаць у лютым 1918 г. з’езд Саветаў Беларусі, на якім павінна было вырашыцца пытанне аб утварэнні Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі. Але скліканне з’езда было сарвана надыходам войскаў германскіх імперыялістаў.
Вызваленне тэрыторыі Беларусі ад германскіх акупацыйных войскаў у снежні 1918 г. і аднаўленне тут савецкай улады пацягнулі за сабой узмацненне руху за нацыянальнае самавызначэнне. Па даручэнні ЦК РКП(б) і савецкага ўрада гэты рух узначалілі беларускія камуністычныя секцыі і Беларускі нацыянальны камітэт (Белнацкам) пры Народным камісарыяце па справах нацыянальнасцей РСФСР.
Важную ролю адыгралі кіраўнікі Белнацкама А. Чарвякоў і З. Жылуновіч, якія пераканалі вышэйшае савецкае кіраўніцтва ў неабходнасці стварэння нацыянальнага беларускага дзяржавы. Па ініцыятыве У. І. Леніна ЦК РКП(б) прыняў рашэнне аб абвяшчэнні ССРБ і адначасова даручыў Паўночна-Заходняму абкаму партыі разгарнуць падрыхтоўчую работу па нацыянальна-дзяржаўным будаўніцтве ў Беларусі.