§ 11. Перыядычнасць змянення ўласцівасцей атамаў хімічных элементаў і рэчываў, якія імі ўтвораны
Пытанні, заданні, задачы
1. Расстаўце ў парадку ўзрастання атамных радыусаў элементы: Cl, N, Si, He, Li, Al. Дайце тлумачэнне.
2. Растлумачце, чаму атамны радыус пры пераходзе:
- а) ад алюмінію да крэмнію памяншаецца;
- б) ад неону да натрыю рэзка павялічваецца.
3. Выкарыстоўваючы заканамернасці ў змяненні атамных радыусаў, растлумачце змяненне электраадмоўнасці атамаў у радзе элементаў:
- а) F, Cl, Br, I;
- б) S, P, Si.
4. Вам вядома, што падабенства ўласцівасцей элементаў адной і той жа групы тлумачыцца аднолькавым лікам валентных электронаў. Пакажыце, чым абумоўлена адрозненне ўласцівасцей элементаў адной групы.
5. Пакажыце максімальныя і мінімальныя ступені акіслення атамаў: Ca, Cl, K, Na, Mg, Si, P.
6. Намалюйце ў сшытку і запоўніце табліцу «Змяненне ўласцівасцей атамаў і іх злучэнняў па перыядах і групах».
| Уласцівасці | Характар змяненняў пры руху ў табліцы | |
| Па перыядзе |
Па групе |
|
| Зарад ядра атама | ||
| Лік электронных слаёў у атаме | ||
| Лік электронаў на знешнім слоі атама | ||
| Радыус атама | ||
| Электраадмоўнасць | ||
| Здольнасць прыцягваць электроны | ||
| Здольнасць аддаваць электроны | ||
| Металічныя ўласцівасці простых рэчываў | ||
| Неметалічныя ўласцівасці простых рэчываў | ||
| Асноўныя ўласцівасці аксідаў і гідраксідаў элементаў | ||
| Кіслотныя ўласцівасці аксідаў і гідраксідаў | ||
7. З прапанаванага пераліку характарыстык выберыце тыя, якія лінейна (а не перыядычна) змяняюцца з ростам зараду ядра атама: электраадмоўнасць, лік пратонаў, радыус атама, маса атама, агульная колькасць электронаў, лік электронаў на знешнім слоі, ступень акіслення.
8. Для азоту характэрны наступныя ступені акіслення: +5, +4, +3, +2, +1, 0, –1, –2, –3. Якія ўласцівасці — акісляльныя або аднаўленчыя — выражаны ў кожнай з гэтых ступеней акіслення азоту?
9. Зыходзячы са становішча элементаў N, P, C, Al, S у перыядычнай сістэме, параўнайце кіслотныя ўласцівасці:
- а) HNO3 и H3PO4;
- б) Al(OH)3 и H3PO4;
- в) H3PO4 и H2SO4.
10. Масы двух вадародных злучэнняў роўныя. Параўнайце колькасна іх аб’ёмы пры н. у., калі вядома, што абодва злучэнні газападобныя і ўтвораны элементамі з канфігурацыяй [Ne]3s23p5 і [He]2s22p3.
