§ 4. ГЕАЭКАЛАГІЧНЫЯ АСАБЛІВАСЦІ АТМАСФЕРЫ
Сельская гаспадарка ў значнай ступені залежыць ад надвор’я і кліматычных умоў. Агракліматычныя рэсурсы з’яўляюцца адной з разнавіднасцей кліматычных рэсурсаў. Да іх адносяцца кліматычныя параметры, што ўплываюць на сельскую гаспадарку. У гэтыя фактары звычайна ўваходзяць святло, цяпло, вільгаць.
У свеце ўсё ўзаемазвязана. Як кліматычныя ўмовы ўплываюць на забеспячэнне насельніцтва харчаваннем?
Для росту раслін неабходныя вуглякіслы газ, кісларод і фотасінтэтычна актыўная радыяцыя (ФАР). За кошт паглынання ФАР у працэсе фотасінтэзу ствараецца 90–95 % сухой масы раслін.
Развіццё раслін адбываецца пры пэўнай тэмпературы. Колькасць цяпла, неабходную раслінам для поўнага завяршэння вегетацыі, называюць сумай біялагічна актыўных тэмператур (БАТ). Яна разлічваецца як сума сярэднясутачных значэнняў тэмпературы паветра за тыя дні, калі паветра прагравалася вышэй за +5 або +10 °С.
Клуб географаў-знаўцаў. Ведаючы БАТ свайго рэгіёна і мінімальную БАТ, неабходную для сельскагаспадарчай культуры, можна зрабіць высновы пра магчымасць яе вырошчвання.
Вільгаць — неабходная ўмова жыцця ўсіх жывых арганізмаў і сельскагаспадарчых культур. Для характарыстыкі забяспечанасці раслін вадой шырока выкарыстоўваецца гідратэрмічны каэфіцыент (ГТК) — адносіны сумы атмасферных ападкаў да сумы актыўных тэмператур за пэўны перыяд часу, памножаныя на 10 (мал. 26).
Клуб географаў-знаўцаў. Калі сабраць усю ваду, якая змяшчаецца ў атмасферы, то на паверхні Зямлі яна ўтворыць слой каля 2,0 см.
Папрацуем з атласам. Вызначыце з дапамогай карт атласа, як змяняецца ГТК у розных прыродных зонах.
Клімат уплывае на водную і рыбную гаспадарку праз змяненне гідралагічнага рэжыму рэк, узроўню падземных вод, вільготнасці глебы, колькасці лёду ў ледніках.
Уплыў кліматычных фактараў на энергетыку адбываецца ў выніку змены ўмоў вытворчасці і спажывання энергіі, эксплуатацыі і ўтрымання энергетычных сістэм. Найбольш адчувальныя да кліматычных фактараў гідраэнергетыка, таксама альтэрнатыўная энергетыка, заснаваная на выкарыстанні энергіі сонца і ветру.
Клімат — адзін з важных фактараў у будаўніцтве. Кліматычныя ўмовы вызначаюць асноўныя архітэктурныя, планіровачныя, гігіенічныя падыходы да праектавання, будаўніцтва і эксплуатацыі збудаванняў. Яны аказваюць істотны ўплыў на даўгавечнасць будынкаў, рэжым іх эксплуатацыі.
Умовы надвор’я ўплываюць на эксплуатацыю наземнага транспарту. Дажджы, снегапады, галалёд, тэмпературны рэжым вызначаюць бяспеку дарожнага руху.
Свет і Беларусь. Прывядзіце прыклады станоўчага і адмоўнага ўплыву ўмоў надвор’я Беларусі на эксплуатацыю наземнага транспарту і бяспеку дарожнага руху.