§ 0-26. Марфема як значымая частка слова. Вытворныя і невытворныя асновы
Правіла
|
Большасць слоў беларускай мовы падзяляецца на мінімальныя значымыя часткі, якія называюцца марфемамі: Словы могуць быць зменнымі і нязменнымі. Аснова — нязменная частка слова, якая выражав яго лексічнае значэнне, у яе не ўваходзіць канчатак: Асновы бываюць невытворныя і вытворныя. Невытворныя асновы складаюцца толькі з кораня Канчатак — зменная частка слова, пры дапамозе якой утвараецца форма слова Слова можа мець нулявы канчатак |
, 
, 
. Да марфем адносяцца прыстаўка, корань, суфікс, постфікс, канчатак, злучальныя галосныя ў складаных словах. Усе марфемы, акрамя кораня, называюць афіксамі.
, 
. 
; 
, 
, 
; 
, 
,
.
, 
,
, добры. У аснову низменных слоў уваходзіць усё слова: 
,
, 
,
.
,
, 
), а ў склад вытворных, акрамя кораня, уваходзяць і іншыя марфемы:
,
,
,
. 
, 
, 
). Ён служыць для выражения граматычных значэнняў (роду, ліку, склону, асобы) і сувязі слоў у словазлучэнні і сказе. Нязменныя словы (неазначальная форма дзеяслова, дзеепрыслоўе, прыслоўе) канчаткаў не маюць.
,
,
), або нават некалькі нулявых канчаткаў 
. Канчатак можа знаходзіцца ў сярэдзіне слова:
,
,
,
,
.