Грамадазнаўства. 10 клас

Дхарма — маральны абавязак, этычнае абавязацельства.

Карма — вера ў тое, што парадак перараджэнняў вызначаецца здзейсненымі пры жыцці ўчынкамі і іх наступствамі.

Сансара — кругазварот нараджэння і смерці, вера ў перасяленне душы пасля смерці ў целы жывёл, людзей, багоў.

Мая — асаблівая сіла, або энергія, якая адначасова хавае сапраўдную прыроду свету і забяспечвае разнастайнасць яго праяў.

Мокша — вызваленне з кругазвароту нараджэння і смерці і ўсіх пакут і абмежаванняў матэрыяльнага існавання.

Ёга — сукупнасць разнастайных духоўных, псіхічных і фізічных практык, якія маюць на мэце авалоданне індывідуумам працэсам кіравання псіхічнымі і фізіялагічнымі функцыямі арганізма, каб дасягнуць узвышанага духоўнага і псіхічнага стану

Шасціканцовая Зорка Давіда

Сямісвечнік (Менора)

Сімвалічнае значэнне ў іўдаізме маюць:

• малітва Шэма;

• выкананне шабату (шабат — субота, сёмы дзень тыдня, у які Тора прадпісвае ўстрымлівацца ад працы);

• выкананне кашруту (дазволенасць або прыгоднасць чаго-небудзь з пункту гледжання Галахі — традыцыйнага яўрэйскага права). «Кашэрны» значыць «дазволены ў іўдаізме»;

• нашэнне кіпы (галаўнога ўбору)

Канфуцый (553–480 да н. э.)

Асноўнымі ў канфуцыянстве з’яўляюцца паняцці высакароднага мужа, чалавекалюбства і правіл рытуалу.

Кіраваць дзяржавай, паводле Канфуцыя, закліканы высакародныя мужы на чале з гасударам — «сынам неба».

Рэальная ўлада належыць «вучоным», якія сумяшчаюць у сабе ўласцівасці філосафаў, літаратараў і чыноўнікаў.

Дзяржава атаясамлівалася з грамадствам, сацыяльныя сувязі — з міжасобаснымі, аснова якіх бачылася ў сямейнай структуры. Сям’я выводзілася з адносін паміж бацькам і сынам. З пункту гледжання Канфуцыя, функцыя бацькі была аналагічная функцыі Неба. Таму сынава пашана была ўзведзена ў ранг асновы дабрачыннасці.

У імператарскім Кітаі канфуцыянства адыгрывала ролю асноўнай рэлігіі, прынцыпу арганізацыі дзяржавы і грамадства звыш дзвюх тысяч гадоў у амаль нязменным выглядзе, ажно да пачатку ХХ ст., калі вучэнне было заменена на «тры народныя прынцыпы» Кітайскай Рэспублікі

Старажытнакітайскі мудрэц Лаа-цзы

Кожны чалавек, каб зрабіцца шчаслівым, павінен устаць на шлях Даа, паспрабаваць спазнаць Даа і зліцца з ім.

Даасізм вучыць сузіральным адносінам да жыцця.

Шчасця дасягае не той, хто імкнецца добрымі справамі заваяваць прыхільнасць Даа, а той, хто ў працэсе медытацыі, паглыблення ў свой унутраны свет імкнецца ўслухацца ў самога сябе, а праз сябе ўслухацца і спасцігнуць рытм сусвету

Камі — духоўная сутнасць, бог. Іх шмат.

Аматэрасу Амікамі — багіня-сонца, адно з галоўных бостваў усеяпонскага пантэона сінта, згодна з сінтаісцкімі вераваннямі, прамаці японскага імператарскага роду

Чатыры Высакародныя Ісціны:

1) Існуе дукха («усё ёсць дукха») — пакуты.

2) У дукхі ёсць прычына — жаданне.

3) Існуе магчымасць вызваліцца ад дукхі.

4) Існуе шлях, які вядзе да вызвалення ад дукхі (васьмярычны шлях, што вядзе да нірваны).

Сансара — кола жыцця, працэс перараджэнняў. Перараджэнні залежаць ад учынкаў пры жыцці.

Мэта — выйсці з паласы перараджэнняў, дасягнуць нірваны.

Нірвана — спыненне перараджэнняў, абсалютны непарушны спакой.

Асаблівая ўвага надаецца маральнаму ўдасканаленню чалавека

Святое Пісанне (Біблія: Стары і Новы Запаветы)

Святое Паданне (творы айцоў царквы)

1) каталіцызм;

2) праваслаўе (з 1054 г.);

3) пратэстантызм (з Рэфармацыі XVI ст.) — лютэранства, кальвінізм, англіканства і г. д.

Каран — свяшчэнная кніга ісламу.

Суна — зборнік паданняў

Напрамкі — сунізм (90 % мусульман) і шыізм.

Святое месца: горад Мекка, дзе знаходзіцца храм Кааба (чорны камень). Другі святы горад — Медына.

Адмысловыя нормы: шарыят — звод мусульманскага права, распрацаваны на аснове Карана.

Пяць стаўпоў ісламу (галоўных культавых абавязкаў):

• вызнанне веры (шахада);

• пяціразовая малітва (намаз);

• пост у месяц рамадан;

• міласціна (у памеры 2,5 % ад даходу);

• паломніцтва ў Мекку (хадж).

Часцей за ўсё шостым стаўпом ісламу называюць джыхад, які абазначае, з тэалагічнага пункту погляду, найперш «барацьбу з уласнымі страсцямі»