§ 18. СТРУКТУРА І ГЕАГРАФІЧНЫЯ ТЫПЫ СЕЛЬСКАЙ ГАСПАДАРКІ СВЕТУ. ГЕАГРАФІЯ РАСЛІНАВОДСТВА СВЕТУ
*Структура сельскагаспадарчых угоддзяў свету і рэгіёнаў. Плошча зямельнага фонду свету ацэньваецца ў 13,2 млрд га. Землі сельскагаспадарчага прызначэння займаюць 4810 млн га, або 37 % сусветнага зямельнага фонду; пакрытыя лесам плошчы — 3,7 млрд га, або 28 %; лугі, пашы, плошчы са шматгадовымі насаджэннямі і іншыя зямлі — 4,6 млрд га, або 35 %.
У складзе сельскагаспадарчых угоддзяў плошчу раллі складае за 1,2 млрд га, або 12 % сельскагаспадарчых угоддзяў. У сярэднім на душу насельніцтва ў свеце прыходзіцца 0,3–0,4 га раллі (мал. 126-1).
У структуры сельскагаспадарчых угоддзяў найбольшай доляй раллі характарызуецца Паўднёва-Усходняя Азія, Заходняя і Цэнтральная Еўропа, Цэнтральная Амерыка і Карыбскі рэгіён. У краінах Афрыкі на поўдзень ад Сахары і Паўночнай Афрыцы доля раллі складае менш за 10 % плошчы.
У разліку на душу насельніцтва найбольшыя паказчыкі раллі характэрныя для Аўстраліі і Новай Зеландыі (2,21 га). Далей ідуць Усходняя Еўропа з Расіяй (0,8 га), Паўночная Амерыка (0,62) і Цэнтральная Азія (0,6 га).
Клуб знаўцаў-эканомікагеографаў. Каля 70 % зямель свету, што апрацоўваюцца, знаходзіцца ў Еўропе, Азіі і Паўночнай Амерыцы. У Еўропе (без краін СНД) самы высокі сярод рэгіёнаў узровень узаранасцi зямель. Натуральных пашы і лугоў засталося вельмі мала, і захаваліся яны ў асноўным у Паўночнай Еўропе. У Азіі высокую ўзаранасць маюць добра забяспечаныя вільгаццю мусонныя паўднёвыя і ўсходнія тэрыторыі. Тут сканцэнтравана каля 90 % раллі рэгіёну. Узаранасць на Вялікай Кітайскай раўніне, у басейнах Ганга, Інда і інш. дасягае 70–80 %. Шырокія арыдныя пустынныя, паўпустынныя і высакагорныя раёны Паўднёва-Заходняй і Цэнтральнай Азіі выкарыстоўваюцца пераважна пад пашы. У Паўночнай Амерыцы моцна ўзараны вобласці Цэнтральных і Вялікіх раўнін, субтропікаў і тропікаў ЗША і раўнінныя вобласці поўдня Канады. У складзе зямельных угоддзяў астатніх рэгіёнаў свету — Аўстраліі, Паўднёвай Амерыкі і Афрыкі — пераважаюць пашы. У Аўстраліі 60 % зямель выкарыстоўваецца пад пашы. Вобласці, занятыя раллёй, абмежаваныя ў асноўным усходняй і паўднёва-ўсходняй ускраінай мацерыка. У Паўднёвай Амерыцы і Афрыцы пры параўнальна высокай долі пашы вельмі нізкая ўзаранасць тэрыторыі. У Афрыцы і Паўднёвай Амерыцы найбольш узараныя паўночныя і паўднёвыя ўскраіны рэгіёнаў. |
Самыя вялікія памеры раллі маюць найбуйнейшыя па плошчы краіны: ЗША (185 млн га), Індыя (160), Расія (134) і Кітай (95), Канада (46), Казахстан (36), Украіна (34 млн га).