§ 1. САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАЯ ГЕАГРАФІЯ СВЕТУ, ПРАДМЕТ І ЗАДАЧЫ Ў ЗАБЕСПЯЧЭННІ ЎСТОЙЛІВАГА РАЗВІЦЦЯ
Месца сацыяльна-эканамічнай геаграфіі ў сістэме навук. Сацыяльна-эканамічная геаграфія свету пашырае і паглыбляе веды аб свеце як складанай сацыяльнай, эканамічнай, палітычнай, культурнай і экалагічнай сістэме, цесна ўзаемадзейнічаючы са многімі навукамі.
У свеце ўсё ўзаемазвязана. З якімі навукамі сацыяльна-эканамічная геаграфія мае найбольш цесныя сувязі? Прывядзіце прыклады, якім чынам звязаны паміж сабой GPS-навігатар і геаграфія. |
Сацыяльна-эканамічная геаграфія знаходзіцца ў цесным кантакце з фізічнай геаграфіяй і картаграфіяй. Яна звязана са многімі напрамкамі фізічнай геаграфіі — кліматалогіяй, гідралогіяй, метэаралогіяй, глебазнаўствам, біягеаграфіяй і інш. Напрыклад, без ведаў фізічнай геаграфіі аб тэктанічнай будове, прыродных умовах, кліматычных і глебавых асаблівасцях тэрыторыі або краіны немагчыма растлумачыць заканамернасці размяшчэння карысных выкапняў, спецыялізацыю і геаграфію сельскай гаспадаркі, галіновую структуру і геаграфію прамысловасці і інш.
Выкарыстоўваючы картаграфічныя спосабы малюнка розных аб’ектаў, СЭГ свету распрацоўвае картаграфічныя мадэлі развіцця розных галін гаспадаркі.
Гістарычны падыход пры вывучэнні палітычнай геаграфіі, насельніцтва, галін сусветнай гаспадаркі выступае адным з асноўных пры тлумачэнні сучасных працэсаў, якія адбываюцца. Таму СЭГ свету цалкам абапіраецца на сувязі з гісторыяй.
Пры вывучэнні насельніцтва той ці іншай краіны неабходна ведаць вялікі пералік дэмаграфічных паказчыкаў. Для гэтага сацыяльна-эканамічная геаграфія свету на працягу ўсёй гісторыі звяртаецца да дэмаграфіі.
Цесныя сувязі склаліся ў СЭГ свету з эканомікай. Напрыклад, без ведання паказчыкаў эканамічнага развіцця, знешняга гандлю, маштабаў вытворчасці нельга зрабіць дакладны аналіз тэрыторыі або краіны па ўзроўні сацыяльна-эканамічнага развіцця, вызначыць гаспадарчую спецыялізацыю, таварную і геаграфічную структуру гандлю. У даследаваннях аб’ектаў лакальнага, рэгіянальнага і нацыянальнага ўзроўняў сацыяльна-эканамічная геаграфія ўзаемадзейнічае з рэгіянальнай эканомікай.
У апошнія гады XX ст. умацавалася сувязь эканамічнай і сацыяльнай геаграфіі з экалогіяй. Гэта дазваляе па-новаму падысці да вырашэння тэрытарыяльных праблем рацыянальнага прыродакарыстання і аховы навакольнага асяроддзя.