§ 45. Будова і фізічныя ўласцівасці амінаў

Фізічныя ўласцівасці амінаў

У табліцы 45.1 прыведзены структурныя формулы, назвы і тэмпературы кіпення некаторых насычаных амінаў.

Табліца 45.1. Структурныя формулы, назвы і тэмпературы кіпення насычаных амінаў
Формула Назва tкіп, °C
CH3 img NH2 метыламін –6
CH3 img CH2 img NH2 этыламін 17
CH3 img CH2 img CH2 img NH2 прапіламін 49
CH3 img CH2 img CH2 img CH2 img NH2 бутыламін 78

З даных табліцы відаць, што толькі метыламін мае тэмпературу кіпення ніжэй за 0 °С, такім чынам, пры нармальных умовах толькі метыламін з’яўляецца газам.

Больш высокія, у параўнанні з вуглевадародамі, тэмпературы кіпення амінаў абумоўлены ўтварэннем вадародных сувязей паміж іх малекуламі:

img

Палярнасць сувязі N img H ніжэй, чым сувязі O img H. Таму тэмпературы кіпення амінаў ніжэйшыя, чым спіртоў з тым самым лікам атамаў вугляроду.

Падобна аміяку, ніжэйшыя аміны добра растваральныя ў вадзе. З ростам вуглевадародных радыкалаў растваральнасць амінаў у вадзе памяншаецца. Напрыклад, анілін маларастваральны ў вадзе. У 100 г вады пры пакаёвай тэмпературы можна растварыць прыкладна 3,5 г аніліну.

Аміны можна разглядаць як вытворныя аміяку, у малекуле якога адзін, два ці тры атамы вадароду замешчаны на вуглевадародныя радыкалы.

У залежнасці ад ліку замешчаных атамаў вадароду аміны падзяляюць на першасныя (замешчаны адзін атам вадароду), другасныя (замешчаны два атамы вадароду) і трацічныя (замешчаны тры атамы вадароду).

У малекулах амінаў, як і ў малекуле аміяку, у атама азоту маецца непадзеленая электронная пара. Таму аміны могуць далучаць катыён вадароду H+ і з’яўляюцца арганічнымі асновамі.

Дзякуючы наяўнасці палярных сувязей N img H паміж малекуламі амінаў могуць утварацца вадародныя сувязі. Таму тэмпературы кіпення амінаў вышэйшыя, чым тэмпературы кіпення алканаў з такім самым лікам атамаў вугляроду ў малекулах.

Ніжэйшыя аміны добра растваральныя ў вадзе. З ростам вуглевадародных радыкалаў растваральнасць амінаў у вадзе памяншаецца.