§ 26-4. Літаратура і мастацтва XVII—XVIII стст.

1. Барока і класіцызм

Наступленне эпохі Асветніцтва азнаменавалі два шмат у чым процілеглых мастацкіх стылі — барока і класіцызм.

Вытокі барока ляжаць у Італіі канца XVI — пачатку XVII ст. Узнікшы ў Рыме, стыль барока хутка распаўсюдзіўся па Еўропе і атрымаў асаблівую папулярнасць у Францыі, Іспаніі, а крыху пазней — у Аўстрыі.

У барока знайшлі адлюстраванне ўяўленні аб складаным унутраным свеце чалавека. Гэты стыль паказаў крызіс у свядомасці людзей XVII ст.: сутыкненне навуковага і рэлігійнага светаразумення. Часцяком прадстаўнікі культуры барока пачыналі свой творчы шлях вальнадумцамі, але затым прыходзілі да рэлігійнасці. Барока ўвасабляла дух каталіцкай Контррэфармацыі. Не выпадкова гэты стыль знаходзіўся пад патранажам каталіцкай царквы. Напрыклад, у архітэктуры барока быў адлюстраваны каталіцкі пратэст супраць прастаты і строгасці пратэстанцкіх храмаў. Дзякуючы царкве барока стала папулярным у каталіцкай Еўропе і пранікла ў Лацінскую Амерыку.

Класіцызм жа ў першую чаргу ўвасобіў трыумф еўрапейскіх абсалютных манархій. Узнікшы ў Францыі ў другой палове XVII ст., ён хутка набыў папулярнасць. Вытокі класіцызму можна знайсці ў эпосе Адраджэння, калі еўрапейцы звярнуліся да грэчаскай і рымскай спадчыны. Яснасць, прастата, гармонія і выразнасць ліній, гэтак характэрныя для гэтага стылю, былі сугучныя ідэалам рацыяналізму эпохі Асветніцтва. Класіцызм паўстаў як супрацьлегласць барока з яго вычварнасцю, кантраснасцю і асіметрыяй.

У жывапісе класіцызм знайшоў выражэнне ў прэваліраванні агульнага над дэталямі, формы над колерам, прамых ліній над крывымі, франтальных кампазіцый над дыяганальнымі, статыкі над дынамікай.