Сусветная гісторыя ад старажытных часоў да канца XVIII ст. 10 клас

Станаўленне навуковай карціны свету прывяло да новых тэхнічных адкрыццяў у розных галінах ведаў. Новыя вынаходкі мелі прыкладн характар. Ім хутка знаходзілі прымяненне ва ўмовах фарміравання капіталістычных адносін.

У 1701 г. англійскі агратэхнік Джэтра Тал вынайшаў сеялку, якая да нашага часу выкарыстоўваецца фермерамі. Гэта выклікала сапраўдную рэвалюцыю ў сельскай гаспадарцы. Велізарнае значэнне для марскога транспарту мела вынаходніцтва англічанінам Джонам Харысанам марскога хранометра — навігацыйнага гадзінніка. Гэты інструмент выкарыстоўваўся для вызначэння шыраты і даўгаты. У 1783 г. француз Жан П'ер Бланшар вынайшаў першы ў свеце парашут. У тым жа годзе браты Мантгальф’е сканструявалі паветраны шар.

Увядзенне газавага асвятлення замест алейных лямпаў у канцы XVIII ст. да непазнавальнасці змяніла гарады. Асветленыя вуліцы з'явіліся ў Англіі, Германіі і іншых еўрапейскіх краінах. Людзі пераключыліся на выкарыстанне газу і вугалю для атрымання энергіі. Гэта вынаходніцтва выклікала «вугальны бум» у Еўропе.

Самай значнай навінкай XVIII ст. стала вынаходніцтва ў 1769 г. паравога рухавіка. З'явіўся рухавік універсальнага тыпу, які можна было выкарыстоўваць пры рабоце самых розных механізмаў. Жывёльная сіла замянялася вугальнай энергіяй і паравым рухавіком.

Пачатак прамысловай рэвалюцыі азнаменаваў глабальную трансфармацыю ўсіх сфер жыцця грамадства. Пастаяннае ўкараненне тэхналагічных навінак было накіравана на патанненне прадукцыі і павышэнне яе якасці, а таксама на скарачэнне часу вытворчасці.

Не толькі навуковыя адкрыцці і вынаходніцтвы, але таксама перадавыя тэхналогіі алыгралі важную ролю ў станаўленні новых эканомікі і грамадства. Напрыклад, важным тэхналагічным новаўвядзеннем у сельскай гаспадарцы стала вырошчванне канюшыны і кармавой рэпы (турнэпса). Гэтыя культуры не толькі служылі кормам для жывёлы, але і спрыялі хуткаму аднаўленню ўраджайнасці глебы.

У канцы XVII ст. землеўладальнікі Норфалка (Англія) вынайшлі сістэму севазвароту, якая прадугледжвала пачарговы пасеў чатырох культур (пшаніцы, турнэпса, ячменю і канюшыны) такім чынам, каб захоўваць ураджайнасць глеб. Такі метад дазваляў пазбягаць знаходжання зямлі пад папарам і забяспечваў стабільны прыбытак.

Заліваючы ў зімовы перыяд нізіны, размешчаныя каля ручаёў і рэк, англійскія і дацкія фермеры прадухілялі прамярзанне глебы ва ўмовах адносна мяккіх зім. Раннія пасевы на ёй дазволілі захоўваць жыццё жывёлам (ягнятам, цялятам), якім раней узімку не хапала корму.

У гэты ж час пачала закладвацца сістэма рэгіянальнай спецыялізацыі сельскай гаспадаркі. У залежнасці ад попыту фермеры выбіралі, адводзіць поле пад пашы або вырошчваць на ім сельскагаспадарчыя культуры. Вывядзенне новых парод у жывёлагадоўлі прывяло да павелічэння аб'ёмаў вытворчасці воўны, малака, скуры, мыла і тлушчу для свечак.