Сусветная гісторыя ад старажытных часоў да канца XVIII ст. 10 клас

У рэфармацыйным руху ў Францыі ўдзельнічала вялікая колькасць дваран, якія не хацелі губляць свае вольнасці і прывілеі. Правадырамі французскіх пратэстантаў (гугенотаў) былі блізкія сваякі французскіх каралёў дынастыі Валуа з роду Бурбонаў. Іх узначаліў кароль Навары Генрых Наварскі. Ім супрацьстаялі дваране-католікі. Так у краіне разгарнуліся кровапралітныя «гугеноцкія войны» (1562—1598 гг.).

Гугеноты разлічвалі на дапамогу англійскіх, галандскіх і нямецкіх пратэстантаў. Католікаў падтрымліваў іспанскі кароль. Барацьба паміж пратэстанцкай і каталіцкай знаццю паставіла Францыю на мяжу нацыянальнай катастрофы. Краіна была практычна разбурана. Іспанскі кароль Філіп II і папа рымскі абдумвалі магчымасць узвядзення на французскі трон іспанскага прынца.

У 1589 г. пасля забойства караля Генрыха III дынастыя Валуа спыніла сваё існаванне. Генрых Наварскі заняў французскі трон пад імем Генрыха IV. Новы кароль выдатна ўсведамляў, што неабходна аднавіць мір у краіне і спыніць рэлігійныя войны. Так як Парыж, сталіца Францыі, быў каталіцкім, ён вырашыў прыняць каталіцтва. Пратэстанты і католікі пайшлі на прымірэнне. Вяльможы абодвух веравызнанняў атрымалі за прызнанне Генрыха IV каралём шчодрыя ўзнагароды.

У 1598 г. Генрых IV выдаў Нанцкі эдыкт, які гарантаваў гугенотам абарону іх правоў: свабоду веравызнання і публічных набажэнстваў, дазвол будаваць цэрквы ў пэўных месцах і збіраць царкоўныя з'езды. Гугеноты захоўвалі за сабой крэпасці і гарнізоны на поўдні і паўднёвым захадзе краіны.