Беларуская мова. 10 клас

Прачытайце тэкст. Спішыце абзац, у якім падаецца рэцэпт гатавання ма­раканскага чаю. Раскрыйце дужкі, устаўце прапушчаныя літары, пастаўце неаб­ходныя знакі прыпынку.

Мараканскі чай

У мараканскім кафэ гучаць мяккія, пяшчотныя мелодыі. Музыкан­ты ў круглых шапачках — фесках — сядзяць пасярод невялікага па­мяш­кання. Вакол нізенькія столікі і канапкі на трох-чатырох чалавек.

На сценах вісяць старажытныя арабскія стрэльбы з даўжэзнымі стваламі і перламутравымі інкрустацыямі на прыкла´дах, крывыя шаблі, кінжалы, гліняныя і драўляныя блюды.

Афіцыянт у белым адзенні і чырвонай фесцы прыносіць невялі­кія вузкія шклянкі з зялёным чаем. У кожнай з іх —  лісточкі мяты. Вель­мі салодкі^ф і духмяны, мараканскі чай прыемна ахалоджвае рот і горла.

Нам тлумачаць як трэба гатаваць чай па(?)мараканску. У медны чайнік засыпаецца зялёны чай і кладзецца столькі цукр.. колькі можа зм..сціцца ў чайнік.. . Усё гэта завар(?)ваецца і насто(?)ваецца. Потым у густы гарачы сіроп кладуць свежыя лісты мяты. Перад тым як наліць у шклянку ча.. туды так(сама) кладуць мяту. Пасля таго як выпіты першыя шклянкі у чайнік кладзецца новая порцыя цукр.. і новыя лісткі мяты наліваецца свежы вар. Чай больш не па(д/т)сыпаецца. У Марока зялёны чай прыгатава(н/нн)ы такім спосабам з(?)яўляец­ца любімым нацы..нальным напоем.

Мараканцы ў кафэ гучна сёрбаюць мятны чай і прыцмокваюць з вялікім задавальненнем. Мы п’ём з не меншай асалодай. Нам мара­канскі чай спадабаўся (Паводле В. Вольскага).

У якіх значэннях ужыты ў тэксце назоўнік чай?

Д л я  д а в е д к і: чай — 1) высушаныя і асобым спосабам апрацаваныя ліс­ты вечназялёнага чайнага дрэва, на якіх настойваюць духмяны напітак; 2) гара­чы напітак, настоены на лісці гэтай расліны; 3) працэс піцця такога напітку.

 Як адным словам беларусы называюць працэс піцця чаю?
Да якіх слоў — адназначных ці мнагазначных — адносіцца назоўнік блюда ў беларускай мове, слова блюдо ў рускай?
Як называюцца пары слоў тыпу прыклад — прыклад, стрэльба — стральба?
На аснове якога спосабу пераносу — метафары, метаніміі ці сінекдахі — узнікла новае значэнне ў назоўніка шклянка ў словазлучэнні выпіты першыя шклянкі?
• Выпішыце з тэксту назоўнікі і прыметнікі з суфіксамі суб’ектыўнай ацэнкі. Абазначце суфіксы. Якія дадатковыя сэнсавыя адценні яны надаюць словам?
Этымалагічна слова гарбата паходзіць ад польскага herbata, а тое ў сваю чаргу — ад лацінскага herba ‘зелле’ і новалацінскага thea (ад кітайскага tе- ‘высушаныя лісты раслін сямейства чайных’). З улікам этымалагічнай даведкі вызначце, якое з прыведзеных тлумачэнняў лексічнага значэння слова гарбата з’яўляецца, на вашу думку, найбольш правільным. Абгрунтуйце сваё меркаванне.
1) Гарбата — тое, што і чай (А. М. Булыка).
2) Гарбата — чай, завараны на травах (І. Р. Шкраба).

 Раскажыце пра вядомыя вам спосабы гатавання чаю.