Сусветная гісторыя ад старажытных часоў да канца XVIII ст. 10 клас

Феадалізацыя грамадства прывяла да фарміравання ў Высокім сярэднявеччы чатырох асноўных саслоўяў: рыцарства, духавенства, свабодных сялян і гараджан. Першыя два саслоўі лічыліся прывілеяванымі. У сярэднявечным грамадстве адсутнічала сацыяльная мабільнасць. Прыналежнасць чалавека да саслоўя вызначалася пры нараджэнні, перайсці ў іншае саслоўе ён практычна не мог (выключэннем было духавенства, якое фарміравалася не па нараджэнні).

Саслоўе феадалаў аб’ядноўвала буйны`х, сярэдніх і дробных землеўладальнікаў. Пры гэтым таксама з’явілася значная колькасць рыцараў, якія не атрымалі зямлю ў спадчыну.

У перыяд Позняга сярэднявечча адбыліся сур’ёзныя змяненні ў структуры саслоўя феадалаў. Гэта быў час фарміравання цэнтралізаваных нацыянальных дзяржаў, у якіх кароль стаў ужо рэальным паўнаўладным манархам, а не намінальным, як раней. Цяпер усе феадалы з’яўляліся яго прамымі васаламі. Замест інвестытуры ўзнікла сістэма грашовых узнагарод. Свецкая феадальная іерархія страціла ранейшы сэнс і стала адыгрываць сімвалічную ролю. Адбылося ўтварэнне адзінага саслоўя дваран, у рамках якога тытулы «граф», «барон», «герцаг» паказвалі толькі на прыналежнасць да арыстакратыі.

У Высокім сярэднявеччы ў саслоўе сялян уключаліся асабіста залежныя, пазямельна залежныя і поўнасцю свабодныя людзі. З цягам часу стала відавочна, што праца свабодных сялян на арандаваных участках аказалася больш эфектыўнай і прыбытковай, чым праца асабіста залежных. Таму ў Познім сярэднявеччы саслоўе сялян уніфікавалася праз атрыманне асабістай свабоды і было ўключана разам з гараджанамі ў падатковае саслоўе.

Таксама ў перыяд Высокага сярэднявечча пачало фарміравацца саслоўе гараджан. Гэта было звязана з працэсам аддзялення рамяства ад сельскай гаспадаркі і актыўнай урбанізацыяй. Да Позняга сярэднявечча адбылася дыферэнцыяцыя гараджан па маёмаснай прыкмеце на заможных і беднякоў.

У выніку развіцця сацыяльнай структуры сфарміраваліся тры саслоўі: дваранства, духавенства, падатковае саслоўе.