Сусветная гісторыя ад старажытных часоў да канца XVIII ст. 10 клас

XIV–XV стст. у гісторыі заходнееўрапейскіх краін азнаменаваліся тэндэнцыяй да пераадолення феадальнай раздробленасці ў шэрагу краін. У выніку гэтага з’явіліся дзяржавы з моцнай цэнтральнай уладай манарха, якому падпарадкоўваліся ўсе феадалы.

Да пачатку XIV ст. французскія каралі кантралявалі ўжо тры чвэрці зямель сваёй дзяржавы. Аднак у хуткім часе Францыя ўступіла ў цяжкую Стагадовую вайну з Англіяй (1337–1453 гг.), у ходзе якой Англія захапіла частку французскіх зямель. Становішча ўскладнілася міжусобнай барацьбой буйны`х груповак феадалаў. Але ў выніку Францыя здолела адстаяць сваю незалежнасць, а ўлада французскага караля яшчэ больш умацавалася. У кіраванне караля Людовіка ХІ (1461–1483) завяршылася аб’яднанне французскіх зямель.

У самой Англіі ўспыхнула 30-гадовая міжусобная вайна Пунсовай і Белай Ружы (1455–1485). Перамогу ў ёй атрымаў знатны род Цюдораў. Новы кароль Генрых VII Цюдор пачаў жорстка падаўляць сепаратызм феадалаў. Улада манарха ў цэнтралізаванай дзяржаве ўзмацнілася.

Аб’яднаўчыя працэсы былі характэрныя і для іншых заходнееўрапейскіх дзяржаў. Так, у 1397 г. правіцелі Даніі, Швецыі і Нарвегіі заключылі палітычны саюз на чале з адзіным манархам — ​Кальмарскую унію. А ў 1479 г. каралеўствы Кастыліі і Арагона аб’ядналіся ў цэнтралізаваную дзяржаву. Так утварылася Іспанія.

Італьянскія землі па-ранейшаму заставаліся раз’яднаныя і належалі розным дзяржавам. Свяшчэнная Рымская імперыя перажывала глыбокі палітычны крызіс і фактычна распадалася.

Усведамляючы неабходнасць шырокай падтрымкі ў барацьбе з буйны`мі феадаламі з боку розных саслоўяў, каралі адважыліся на стварэнне саслоўна-­прадстаўнічых органаў улады — ​парламента ў Англіі і Генеральных штатаў у Францыі.

У 1265 г. у Англіі прайшло першае пасяджэнне парламента, які складаўся з палаты лордаў і палаты абшчын. У першую ўваходзілі запрошаныя каралём буйны`я свецкія і царкоўныя феадалы, а другая фарміравалася з гараджан (па двое ад кожнага вялікага горада) і рыцараў (па двое ад кожнага графства). Спачатку парламент склікаўся для абмеркавання падаткаў, але затым пачаў удзельнічаць і ў прыняцці законаў.

У 1302 г. французскі кароль Філіп IV упершыню склікаў Генеральныя штаты, каб заручыцца падтрымкай духавенства, дваранства і заможных гараджан у барацьбе з папам рымскім. Прадстаўнікі трох саслоўяў засядалі паасобку і збіраліся разам толькі для вынясення канчатковага рашэння. Кожнай палаце належаў адзін голас.

Пачатак новаму этапу ў гісторыі сярэднявечнай Еўропы быў пакладзены нашэсцямі германскіх плямёнаў, якія прайшлі да Іспаніі і Паўночнай Афрыкі. У Раннім сярэднявеччы былі створаны германскія каралеўствы, самым уплывовым сярод якіх стала Франкская дзяржава. Перыяд Высокага сярэднявечча адзначаны феадальнай раздробленасцю. У Познім сярэднявеччы пачаўся працэс цэнтралізацыі шэрагу дзяржаў: Францыі, Англіі, Іспаніі. Германія і Італія надоўга захавалі раздробленасць на асобныя палітыка-­тэрытарыяльныя адзінкі. Аднак менавіта ў Сярэднявеччы пачалося фарміраванне сучаснай палітычнай карты Еўропы.