§ 24–4. Асноўныя тэндэнцыі развіцця культуры Беларусі ў пачатку ХХ ст.
4. Развіццё літаратуры і беларускай літаратурнай мовы
Рэвалюцыйныя падзеі 1905—1907 гг. выклікалі ўздым літаратурнай творчасці. Новыя вобразы, тэмы, матывы прыўнесла ў беларускую літаратуру Цётка (А. Пашкевіч). Яе кнігі «Скрыпка беларуская» і «Хрэст на свабоду» — першыя выдадзеныя ў ХХ ст. беларускія паэтычныя зборнікі.
Як адзін з заснавальнікаў нацыянальнай драматургіі і школы перакладу ўвайшоў у гісторыю беларускай літаратуры Я. Купала. Разам з ім ля вытокаў новай беларускай літаратуры і літаратурнай мовы стаяў Я. Колас. Па матывах іх твораў ставіліся п'есы, у прыватнасці, Я. Купалы — «Паўлінка» і «Раскіданае гняздо».
У пачатку ХХ ст. раскрыўся паэтычны талент М. Багдановіча і літаратурны М. Гарэцкага, З. Бядулі, Ц. Гартнага, К. Каганца. Іх творы былі прасякнутыя пафасам сацыяльнага вызвалення і нацыянальнага самавызначэння беларусаў, ідэямі роўнасці, братэрства, дэмакратыі і гуманізму. М. Багдановіч у сваёй працы «Беларускае адраджэнне» (1915) аб'ектыўна паказаў тэндэнцыі і этапы нацыянальна-культурнага адраджэння Беларусі ў XIX — пачатку XX ст.