§ 6–1. Спыненне існавання СССР
3. Прыняцце Закона «Аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці БССР»
Заключэнне новай саюзнай дамовы было запланавана на 20 жніўня 1991 г. За дзень да яго падпісання, 19 жніўня 1991 г., у Маскве часткай Кіраўніцтва КПСС і краіны быў створаны Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы (ДКНС) і ажыццёўлена спроба дзяржаўнага перавароту. Асноўнай мэтай удзельнікаў ГКЧП было захаванне СССР і недапушчэнне падпісання абноўленай саюзнай дамовы.
Аднак падзеі 19–21 жніўня 1991 г. паскорылі распад Савецкага Саюза. Кіраўніцтва БССР і ЦК КПБ выступіла з супярэчлівай пазіцыяй: з аднаго боку, Старшыня Вярхоўнага Савета Рэспублікі М. І. Дземянцей заяўляў, што зрушэнне М. С. Гарбачова законна, бо ён падпісаў адпаведную заяву; з другога — кіраўніцтва Рэспублікі заяўляла, што пераварот з’яўляецца антыканстытуцыйным.
Пасля правалу путчу ў Маскве ў Беларусі пачаліся дэбаты аб незалежнасці краіны. 24 жніўня 1991 г. партыя БНФ вывела людзей на плошчу Леніна ў Мінску. У той жа дзень старшыня Вярхоўнага Савета БССР М. І. Дземянцей падаў у адстаўку, яго пасаду заняў першы намеснік старшыні Вярхоўнага Савета С. С. Шушкевіч. 25 жніўня 1991 г. адбылося галасаванне па шэрагу пытанняў: Беларусь абвясціла сябе незалежнай дзяржавай. У той жа дзень адбылося наданне статусу канстытуцыйнага закона Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце БССР — Канстытуцыя 1978 г. спыніла сваё дзеянне. А ўжо 26 жніўня быў прыняты Закон «Аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці Беларускай ССР». Ва ўласнасць Рэспублікі перайшлі ўсе прадпрыемствы, арганізацыі і ўстановы саюзнага падпарадкавання, размешчаныя на тэрыторыі рэспублікі, за выключэннем тых, кіраўніцтва якімі было перададзена, згодна з заканадаўствам БССР, адпаведным органам СССР. З гэтага часу прамое ўмяшанне саюзнай улады ў жыццё рэспублікі спынілася.