Хімія. 11 клас

*Дысацыяцыя вады

Абарачальная рэакцыя дысацыяцыі вады падпарадкоўваецца прынцыпу Ле Шатэлье, а канцэнтрацыі іонаў Н⁺ і ОН^– у водных растворах узаемазвязаныя. Напрыклад, павелічэнне канцэнтрацыі катыёнаў Н⁺ удвая выклікае зрушэнне раўнавагі налева і памяншэнне ў 2 разы канцэнтрацыі аніёнаў ОН^–. Наадварот, павелічэнне канцэнтрацыі аніёнаў OH^– прыводзіць да прапарцыйнага памяншэння канцэнтрацыі катыёнаў Н⁺.

Дысацыяцыя вады з’яўляецца моцна эндатэрмічнай рэакцыяй і працякае з паглынаннем цеплаты ў колькасці 57 кДж/моль. Пры 10 °С ступень дысацыяцыі вады α роўная прыкладна 1 · 10^–9, а пры 100 °С — 1,4 · 10^–8. Такая залежнасць α ад тэмпературы — вынік зрушэння раўнавагі эндатэрмічнай рэакцыі дысацыяцыі ўправа пры павышэнні тэмпературы.

Здабытак канцэнтрацый іонаў Н⁺ і OH^– у вадзе і водных растворах носіць назву іонны здабытак вады і пазначаецца K_w. Пры 25 °С яго велічыня складае:

K_w = c(H⁺) · c(OH⁻) = 10⁻¹⁴ (моль/дм³)₂.

Іонны здабытак вады K_w — гэта здабытак канцэнтрацый катыёнаў вадароду Н⁺ і гідраксід-аніёнаў OH⁻ у вадзе ці ў водных растворах. Пры зададзенай тэмпературы K_w з’яўляецца пастаяннай велічынёй не толькі для чыстай вады, але таксама і для разбаўленых водных раствораў рэчываў.

Паняцце вадародны паказчык было ўведзена ў 1909 годзе дацкім хімікам С. П. Л. Серэнсенам. У сімвале рН (ад лац. pondus Hydrogenii — «колькасць вадароду») p — гэта пачатковая літара слова pondus або potenz (ням.) — «сіла». У цяперашні час літара p страціла першапачатковае значэнне скарачэння слова і цяпер у хіміі з’яўляецца сімвалам, які замяняе аперацыю –lg, а літара Н паранейшаму паказвае на канцэнтрацыю катыёна вадароду c(H⁺).