§ 3.4. Солі
Хімічныя ўласцівасці солей
Да агульных хімічных уласцівасцей солей адносяць іх узаемадзеянне з кіслотамі, шчолачамі, іншымі солямі і металамі.
| Рэагент і ўраўненне рэакцыі | Асаблівасці рэакцыі |
|---|---|
| 1. Кіслата: Na2CO3 + 2HCl = 2NaCl + CO2↑ + H2O |
Больш моцная кіслата выцясняе больш слабую з яе солі |
| 2. Шчолач: CuCl2 + 2KOH = Cu(OH)2↓ + 2KCl |
Утвараецца нерастваральная аснова і новая соль (моцныя асновы выцясняюць слабыя) |
| 3. Соль: BaCl2 + K2SO4 = BaSO4↓ + 2KCl |
Утвараюцца дзве новыя солі, адна з якіх нерастваральная |
| 4. Метал: CuSO4 + Fe = FeSO4 + Cu↓ |
Больш актыўны метал выцясняе менш актыўны з раствору яго солі |
| 5. Неметал: Na2S + Cl2 = 2NaCl + S↓ |
Больш актыўны неметал выцясняе менш актыўны з раствору яго солі |
| 6. Кіслотны (амфатэрны) аксід: Na2CO3 + SiO2 |
Пры сплаўленні ўтвараецца новая соль і лятучы аксід |
| 7. Тэрмічнае раскладанне: CaCO3 2Cu(NO3)2 |
Пры награванні раскладаюцца, у асноўным, карбанаты і нітраты |
Рэакцыі раствораў солей з металамі маюць і іншыя асаблівасці, акрамя адзначаных вышэй. Сапраўды, больш актыўныя металы выцясняюць менш актыўныя. Але калі больш актыўным з’яўляецца шчолачны або шчолачназямельны метал (Са, Sr, Ba, Ra), то ў растворы ён у першую чаргу рэагуе з вадой, а ўтвораная шчолач можа ўступіць у рэакцыю з соллю. Напрыклад, пры апусканні кавалачка натрыю ў раствор сульфату медзі(II) магчымыя такія рэакцыі:
2Na + 2H2O = 2NaOH + H2↑,
2NaOH + CuSO4 = Cu(OH)2↓ + Na2SO4,
гэта значыць, адбываецца рэакцыя абмену паміж соллю і ўтворанай шчолаччу.
З прычыны вылучэння значнай колькасці цеплаты ўтвораны гідраксід раскладаецца да аксіду, вадарод часткова аднаўляе аксід:
Cu(OH)2 CuO + 2H2O;
CuO + H2 Cu + H2O.
Дадаткова можна адзначыць рэакцыі солей бескіслародных кіслот з неметаламі, кіслародзмяшчальных кіслот — з кіслотнымі і амфатэрнымі аксідамі, а таксама тэрмічнае раскладанне некаторых солей.
У раздзеле IV вы разгледзіце яшчэ адну важную ўласцівасць многіх солей — здольнасць падвяргацца гідролізу.