Сусветная гісторыя ХІХ - пачатак ХХІ ст. 11 клас

Еўрапейская экспансія ў краіны Азіі і Афрыкі стала магутным каталізатарам разбурэння асноў традыцыйнага грамадства і яго паступовай мадэрнізацыі на працягу XIX—XX стст. У XVI—XVIII стст. яны сутыкнуліся тварам у твар з еўрапейскай цывілізацыяй — напорыстай, прадпрымальнай і агрэсіўнай. Нават самыя магутныя дзяржавы, як, напрыклад, Індыя Вялікіх Маголаў, не змаглі супрацьстаяць чужаземцам і на доўгі час сталі залежнымі ад Еўропы. Менавіта ў гэтай няздольнасці аказаць дастойнае супраціўленне еўрапейскай экспансіі і праявіўся крызіс традыцыйнага ўсходняга грамадства.

У другой палове XIX ст. стаў відавочным прагрэсіруючы заняпад буйнейшых і пакуль незалежных краін Усходу. Кіруючыя колы Асманскай імперыі, Ірана, Егіпта, Японіі і Кітая спрабавалі нешта зрабіць у сувязі з пагрозай з боку еўрапейскіх дзяржаў. Яны бачылі выйсце ў рэформах, накіраваных на ўмацаванне цэнтральнай улады, і ў запазычанні навукова-тэхнічных дасягненняў Захаду. Але толькі Японіі ўдалося паспяхова ажыццявіць буржуазныя пераўтварэнні і наблізіцца ў пачатку XX ст. да ўзроўню еўрапейскіх дзяржаў.