§ 3. Тэкст, прыметы тэксту: сэнсавая цэласнасць і тэматычнае адзінства, разгорнутасць, паслядоўнасць, звязнасць, завершанасць тэксту (паўтарэнне і сістэматызацыя вывучанага)
Тэкст (ад лац. textus — тканіна, сувязь, пабудова) — звязнае і адносна завершанае выказванне на пэўную тэму, якое складаецца з групы сказаў, аб’яднаных сэнсам і граматычна.
Тэкст належыць як да моўнай сістэмы, так і да камунікатыўнай. Таму, з аднаго боку, ён характарызуецца, як і кожная моўная адзінка, на граматыка-семантычным узроўні (спосабы і сродкі сувязі, структура), а з другога — залежыць ад канкрэтнай сітуацыі маўлення, накіраваны на вырашэнне пэўнай камунікатыўнай задачы (абмен думкамі, паведамленне, уздзеянне).
Практыкаванне 26
Прачытайце верш. Сфармулюйце яго тэму і асноўную думку. Што перадае загаловак: тэму ці асноўную думку?
Наконт серабра і золата
Б’е пад рабро
Прыказка молатам:
Слова — серабро,
Маўчанне — золата!
А ці не наадварот
У любую пару:
Замкнёны рот —
Памінкі серабру!..
Ваюй за дабро,
І станеш волатамл:
Маўчанне — серабро,
Слова — золата!..
А. Лойка.
Як аўтар пераасэнсоўвае прыказку і чым абгрунтоўвае сваю думку? Ці згодны вы з ім?