Сусветная гісторыя ад старажытных часоў да канца XVIII ст. 10 клас

Рэфармáцыя — рэлігійны рух у Заходняй Еўропе ў XVI — пачатку XVII ст., які прывёў да фарміравання пратэстантызму і яго аддзялення ад каталіцкай царквы.

Чжаньцяньчжы (сістэма валодання палямі) — сістэма надзельнага землекарыстання ў Кітаі.

Была ўведзена ў 280 годзе, у далейшым (V стагоддзе) яна атрымала назву цзюньцяньчжы (сістэма «роўных палёў»).

Сістэма чжаньцяньчжы прадугледжвала надзяленне земляробаў вызначаным участкам зямлі (70 му (му прыкладна — 1 / 16 га) на мужчыну і 30 му на жанчыну) і абкладанне сялян прамысловым падаткам (шоўкам і бавоўнай) з кожнага двара і зямельным падаткам (збожжам) з працаздольных сялян.

Па сістэме чжаньцяньчжы сельскае насельніцтва падзялялася па ўзроставым прынцыпе з улікам працаздольнасці і абкладалася падаткамі ў адпаведнасці з гэтым.

Мужчыны і жанчыны, старэйшыя за 16 гадоў і да 60 гадоў лічыліся паўнавартаснымі падатнымі (чжэн-дзін), з 13 да 15 і ад 61 да 65 гадоў — другараднымі (другой групы) падатнымі (цы-ін).

Чжаньцяньчжы рэгламентавала таксама памеры землеўладання чыноўнікаў і колькасць залежных земляробаў, прымацаваных да іх.

Сістэ́ма васьмí сцягóў — маньчжурская адміністрацыйна-ваенная сістэма ў Цынскай імперыі.

Саслóўе — сацыяльная спадчынная група, якая адрознівалася сваімі правамі і абавязкамі ў грамадстве.

Сацыягене́з — працэс гістарычнага фарміравання чалавечага грамадства.

Сацыя́льная стратыфікáцыя — структура грамадства з сацыяльным падзелам (дыферэнцыяцыяй) на класы, саслоўі, касты і г. д.

Сёгунáт — сістэма ваеннага праўлення ў Японіі з 1192 да 1868 г., пры якой рэальная ўлада ў дзяржаве належала ваенным начальнікам — сёгунам («вялікім палкаводцам»), прадстаўнікам найбуйнейшых феадальных дамоў Японіі. У сваім праўленні яны абапіраліся на ваенна-служылую знаць — самураяў. Імператары ж выконвалі толькі цырыманіяльныя і рэлігійныя функцыі.

Сем свабóдных мастáцтваў (лац. Septem Artes Liberales) — цыкл дысцыплін, якія складалі аснову антычнай (грэка-рымскай) і сярэднявечнай сістэм адукацыі. Яны ўключалі ў сябе граматыку, дыялектыку (логіку) і рыторыку (якія ўяўлялі сабой ніжэйшую прыступку, «трыдарожжа» пазнання — трывіум) , а таксама арыфметыку, геаметрыю, музыку і астраномію (вышэйшая ступень — «чатырохдарожжа» або квадрывіум).

Сунíт, суніты (ад араб. — «людзі Суны і згоды абшчыны») — паслядоўнікі асноўнага і найбольш шматлікага напрамку ў ісламе.

Сусе́дская абшчы́на — форма сацыяльнай арганізацыі на аснове тэрытарыяльнага адзінства, якая змяніла радавую суполку. Аснова яе існавання заключаецца ў захаванні значнасці калектыўнай працы. У суседскай абшчыне нараўне з калектыўнай уласнасцю (зямля, вада, лугі, лясы) існавала індывідуальная ўласнасць (дом, інвентар, жывёла, прысядзібны ўчастак).