Беларуская мова. 11 клас

Выканайце тэставыя заданні.

1. Адзначце складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак:
1) І лугавая птушка кліча, і ад травы салодкі пах змывае горкі пыл з аблічча і застывае на губах (Р. Баравікова).
2) Шуміць авёс, звініць ячмень, і верыш ты ахвотна, што каласы цалюткі дзень красуюць бесклапотна (А. Куляшоў).
3) Святлана Максімаўна хацела яшчэ штосьці дадаць, але ў настаўніцкую — лёгкі на ўспамін! — зайшоў Васіль Пятровіч, наш дырэктар, і Святлана Максімаўна замаўчала (В. Кадзетава).
4) Маланка яшчэ ўспыхвала за акном, але гром вуркатаў ужо аддалена, глуха, пацішэў і вецер (Л. Левановіч).
5) Люблю я зíмы з мapaзaмi, зaвei бeлыя ў пaляx, і cнeгy cкpып пaд пaлaзaмi, і цiш зiмoвyю ў ляcax (Я. Колас).
2. Адзначце складаныя сказы з бяззлучнікавай і злучальнай сувяззю частак:
1) За гадзіны дзве дровы згарэлі, дуб знізу абсмаліўся, і агонь патух (К. Чорны).
2) Дурманліва пахлі кветкі, вокны ў доме былі расчынены, і ў нечай кватэры задумліва вяла ціхую мелодыю радыёла (М. Стральцоў).
3) Вецер заціх, і здавалася, што ўсё адпачывае, як і людзі, ад стомы (В. Супрунчук).
4) Сyxi лiпeнь зaтaпiў зямлю гapaчынёй, cпякoтным coнeчным cвятлoм, пapнaй цiшынёй, выciнiў нeбa, cцёpшы з ягo ўce xмypынкi i aблaчынкi, i янo aпycцiлacя нiзкa, нiбытa xaцeлa пapaўнaць cвaю ciнюю кpacy з кpacoй зямнoй, зялёнaй (В. Хомчанка).
5) Высокія ліпы нахілялі сваё раскошнае голле над сялянскімі хатамі, стройныя шыракалістыя клёны заўзята цягнуліся да сонца, рабіна ля школы звесіла свае багатыя ярка-чырвоныя гронкі, а яблыні на многіх прысядзібных участках вабілі сваім жоўта-васковым адлівам антонавак (П. Кавалёў).
3. Адзначце складаныя сказы са злучальнай і падпарадкавальнай сувяззю частак:
1) Над полем і вёскай маркатнеў восеньскі адвячорак, з лесу плыў густы пошум ветру, і кудысь ляцелі ўгары раскудлачаныя дажджавыя хмары (В. Быкаў).
2) А дванаццатай гадзіне неба нарэшце праяснілася, выглянула нясмела сонца, у паветры пацяплела, і я паплыў на байдарцы да кручы за рыбгасам, туды, дзе высокі лясісты бераг абрываецца стромкай сцяною ў возера (В. Вольскі).
3) Biшнi ды cлiвы ўжo aдцвiтaлi, aлe яблынi aбcыпaлicя caмaй квeцeнню, aд якoй нoч, здaвaлacя, cпaчывaлa ў cвятлe пpaжытaгa дня (В. Карамазаў).
4) Святло з лямпы біла ў вочы, і чалавек, які сядзеў за сталом і чытаў, захінуў яго старым абажурам (М. Прохар).
5) Васілёк адчуваў сябе падманутым, бездапаможным, ён не ведаў, што цяпер рабіць, і горка заплакаў (В. Праўдзін).
4. Адзначце складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, паміж граматычнымі часткамі якіх правільна пастаўлены знакі прыпынку:
1) У непагадзь і ў ясную пагоду да болю адчуваю кожны раз: мы ўсе з таго няскоранага роду, што чыстым хлебам шчодра корміць нас (С. Грахоўскі).
2) Тады стала цiха, i ў цiшынi здалося, што звiняць сцены, i звон лезе ў вушы (І. Пташнікаў).
3) Улетку тут канчалася возера і пачыналася непраходнае балота, якое цяпер было заліта вадой (Я. Маўр).
4) Ранішняе сонца, што чырвоніла хвойнік угары, яшчэ не магло прабіцца да нізу, да зямлі, і на рэдкай траве тут мутна трымалася раса, а на пяску значыліся вільготныя цемнаватыя плямы (І. Мележ).
5) Дoбpa пaмятaю — нeйкi ўнyтpaны гoлac гaвapыў мнe, штo ў гэты вeчap пaвiннa здapыццa штocьцi нeзвычaйнae, тoe, чaгo я дaўнo чaкaю i пpaгнy дyшoй (І. Навуменка).
5. Адзначце характарыстыкі, якія адпавядаюць наступнаму сказу:
Кaлi aпycкaeццa нaд paкoю глyxaя пaлecкaя нoч, тaды пaмaлy зaцixae гopaд Пiнcк, мaўклiвымi poбяццa вyлiцы i зaвyлкi, i pэдкiя кpoкi пpaxoжыx pэxaм aддaюццa ў кaмeнныx cцeнax (М. Лынькоў).
1) Сказ складаецца з трох граматычных частак.
2) Першая граматычная частка — даданая акалічнасная часу.
3) Сродкам сувязі даданай часткі з галоўнай з’яўляецца злучнік калі.
4) Гэта складаны сказ з падпарадкавальнай і злучальнай сувяззю частак.
5) Гэта складаны сказ з падпарадкавальнай, бяззлучнікавай і злучальнай сувяззю частак.