*§ 0-8. Сказы са звароткамі, пабочнымі і ўстаўнымі канструкцыямі. Сэнсава-стылістычная і тэкстаўтваральная роля сказаў са звароткамі, пабочнымі і ўстаўнымі канструкцыямі ў тэкстах розных тыпаў і стыляў маўлення
Практыкаванне 6
Прачытайце. Назавіце зваротак. З якой мэтай аўтар паўтарае яго ў тэксце?
Край мой беларускісл, край!
Дай мне прыгарнуцца, дай!
Да твайго ляснога
Вераснога долу,
Дзе так шчасця многа
Выпала на долю, —
Дай жа прыгарнуцца, дай!
Край мой беларускі, край!
Дай ты мне напіцца, дай!
Той вады гаючай
З той крыніцы вечнай,
Дзе ад ран балючых
Ты арлоў вылечваў, —
Дай жа мне напіццасл, дай!
Край мой беларускі, край!
Дай ты мне паслухаць, дай!
Як на лад пявучы
Старажытнай мовы
Тут гамоняць пушчы,
Там шумяць дубровы, —
Дай жа мне паслухаць, дай!
Край мой беларускі, край!
Дай ты мне прайсціся, дай!
Па тваіх прасторах,
Па шляхах бясконцых,
Уначы — пры зорах,
Раніцойм — пры сонцы, —
Дай жа мне прайсціся, дай!
Край мой беларускі, край!
Дай мне наглядзецца, дай!
На твае на пожні,
На лугі ды рэчкі,
Каб у час апошні
Ўзяць з сабой навекі, —
Дай жа наглядзецца, дай!
Н. Гілевіч.
Якую ролю адыгрываюць дзеясловы ў тэксце ў форме загаднага ладу? Як яны ўтварыліся?
Растлумачце значэнне слова пожня праз падбор аднакаранёвых.
Якія формы старажытнага клічнага склону выкарысталі б вы пры звароце да роднага краю?
•Выпішыце з тэксту словы, якія з’яўляюцца прыкладам пераходу дзеепрыметнікаў у прыметнікі.
Вывучыце верш і запішыце яго па памяці.