Біялогія. 11 клас

Полімерыя — узаемадзеянне, пры якім гены двух ці больш  алеляў праяўляюцца падобным чынам, вызначаючы развіццё адной і той жа прыметы. У выпадку полімерыі неалельныя гены, якія кантралююць тую ці іншую прымету (палімерныя гены), прынята абазначаць аднолькавымі літарамі з лічбавымі індэксамі. Пры гэтым гены кожнай алельнай пары маюць аднолькавы індэкс. Напрыклад: А₁, а₁ — дамінантны і рэцэсіўны алелі першай пары генаў, А₂, а₂ — другой пары і г. д. Вядомыя дзве разнавіднасці полімерыі.

Пры некумулятыўнай полімерыі дамінантная прымета выяўляецца ў поўнай меры пры наяўнасці ў генатыпе хаця б аднаго дамінантнага гена. Іншымі словамі, колькасць дамінантных генаў не ўплывае на ступень выяўленасці прыметы. Так, у стрэлак форма пладоў вызначаецца дзвюма парамі палімерных генаў. Пры гэтым рэцэсіўная прымета — авальныя плады — выяўляецца толькі ў раслін, якія маюць генатып а₁а₁а₂а₂. Калі ў генатыпе прысутнічае хаця б адзін дамінантны ген (няважна, які менавіта — А₁ ці А₂)_, расліна валодае дамінантнай прыметай — пладамі трохвугольнай формы.

Скрыжаванне дамінантнай і рэцэсіўнай дыгомазігот (мал. 33-1.3) прыводзіць да з'яўлення ў першым пакаленні дыгетэразіготных гібрыдаў з трохвугольнымі пладамі (А₁а₁А₂а₂). У другім пакаленні назіраецца расшчапленне ў суадносінах 15 : 1.

У выпадку кумулятыўнай полімерыі ступень выяўленасці дамінантнай прыметы вызначаецца колькасцю дамінантных генаў у генатыпе. Чым больш такіх генаў, тым мацней выяўляецца дадзеная прымета. Напрыклад, у пшаніцы пэўных сартоў афарбоўка зярнят кантралюецца трыма парамі неалельных генаў. Расліны з генатыпам а₁а₁а₂а₂а₃а₃ маюць белыя зярняты, а тыя, што валодаюць генатыпам А₁А₁А₂А₂А₃А_3, — цёмна-чырвоныя. У раслін з іншымі генатыпамі назіраюцца розныя прамежкавыя варыянты афарбоўкі, што залежаць ад ліку дамінантных генаў. Так, наяўнасць у генатыпе толькі аднаго дамінантнага гена абумоўлівае бледна-ружовы колер зярнят, двух — ружовы, трох — светла-чырвоны і г. д.

Вызначана, што па тыпе кумулятыўнай полімерыі наследуюцца многія колькасныя прыметы арганізмаў: рост чалавека, колер яго скуры (г. зн. колькасць меланіну), яйцаноскасць курэй, малочнасць кароў, утрыманне цукрозы ў караняплодах цукровых буракоў, бялкоў у эндасперме насення траў і інш.