§ 1-32. Дзеепрыслоўе як асобая форма дзеяслова. Марфалагічныя прыметы, сінтаксічная роля дзеепрыслоўя. Утварэнне і правапіс дзеепрыслоўяў. Марфалагічны разбор дзеепрыслоўя

Практыкаванне 14-323

Спішыце тэкст, апускаючы дужкі, устаўляючы прапушчаныя літары і знакі прыпынку.

Урачыстая в..чэра

Увесь дзень перад «святым вечарам» маці шкрабла нажом стол лавы мыла ўсё. (Ад)ранку ледзь н.. да сам..га вечара (н..)тух у печы агонь. В..чэра мусіла быць пос(?)ная але ж трэба было (з/с)гатаваць дв..наццаць страў.

Маці (н..)ела ўвесь дзень і другім (н..)давала. Толькі як добра сц..мнела ў хаце ўнесла рэшата з сенам паклала на покуці паставіла (на)верх гаршчок з куццёю*.

З пашанай і нейкай урачыстас(?)цю сачыў бацька як матка с(?)лала на вымытым стале сена як накрывала яго чыстым настольнікам як клала бохан хлеб.. нож лыжкі ставіла конаўку* з соллю. Памыўшы над цэбрам* рукі ён белы ў лапцях у зрэбных штанах у доўгай саро..цы падпяразанай святочным паяском пачакаў калі пады(?)дзе маці і стаў голасна маліцца.

За сталом матка і бацька сядзелі маўкліва нібы чулі за сабою цені тых хто даўно ўжо (н..)прасіў яды. Абое было відаць думалі ўспаміналі. Бацька перш чым браць якой стравы сам..му адліваў лыжку яе ў місу пастаўленую на акне дзядам нябо..чыкам. Міканор ледзь дачакаўся калі бацька нарэшце паставіць на стол гаршчок з куццёю нал..е салодкай вадзіцы-сыты́* з маку і мёд.. паспытаўшы якія можна не крыўдзячы старых устаць...

Заўважыў (н..)пустыя міскі пасля вячэры так і асталіся на стале... (Паводле І. Мележа).

 З якой мэтай на стале быў пакінуты посуд з ежай?

Выпішыце з тэксту прыклады, запоўніўшы табліцу:

Зменныя формы дзеяслова

Нязменныя формы дзеяслова

спрагальныя (асабовыя) формы

скланяльныя формы (дзеепрыметнікі)

дзеепрыслоўі

інфінітывы

 

 

 

 

Зрабіце марфалагічны разбор па адной з кожных дзеяслоўных форм.

Пабудуйце схемы выдзеленых сказаў. Укажыце від падпарадкавання даданых частак галоўнай.