Беларуская мова. 10 клас

Прачытайце тэкст. Што перадае загаловак: тэму ці асноўную думку?

Шугае полымем трава

Гэта толькі здаецца што лес (ні)чога (не/ня)разумее. Ён, як і чалавек, адчувае ўсё, што робіцца навокал. Прыслухайцеся да пошуму дрэў – і вы пачуеце, як натужна-трывожна скрыпяць яны ў навальніцу, калі неба ўдоўж і ўпапярок паласуюць бліскавіцы, ці як радасна-свавольна шапацяць лістотай, калі ў вершалінах гуляе зіхоткае сонца.

Пасля зімовай спячкі дрэвы з асаблівым (не/ня)цярпеннем чакаюць вясны калі голае голле абсыпле лістота а ўнізе, ля самага камля, зазелянее травяны дыванок. Лес чакае вясны і ў той(жа) час баіцца. (Не/ня)яе самой а нас людзей што звеку нясуць у лес (не/ня)бяспеку.

Хто (не/ня)бачыў як вясной гарыць шугае полымем падсохлая^ф на сонцы леташняя трава падпаленая^м (не)кім. І коціцца гэты вогненны шар, спапяляючы ўсё на сваім шляху. Добра калі сустрэне на сваім шляху азярко ці дрыгвяністую нізінку якія спыняць яго (не/ня)нажэрны разбег. А калі такіх перашкод (не/ня)выпадзе? Тады пабяжыць далей, а там, глядзіш, і ў лес заскочыць.

Застылі дрэвы на ўскрайку лесу пазіраюць у бок поля дзе палае (не/ня)узаранае з восені ржышча а то і салома пасля ўбранага ўраджаю. І аж сціскаюцца ад жаху. І (ні)як (не/ня)могуць уцяміць што за такая дзіўная істота, гэты чалавек. Здаецца, усе людзі знешне падобныя, але што ў іх адбываецца ўнутры, калі адны садзяць лес, а іншыя яго знішчаюць? Ягады ды грыбочкі любіць кожны, але(ж) чаму тады (не/ня)кожны разумее што калі загіне лес то і гэтых лясных прысмакаў (не/ня)будзе таксама?

Няўжо ты не чуеш, чалавек, як хвалюецца лес, як трывожна трапеча лістота на дрэвах? Прыслухайся: гэта лес звяртаецца да цябе. Просіць і моліць быць літасцівым. Будзь такім і павер: лес аддзячыць табе. Яшчэ крыху – і ты пераканаешся ў гэтым. Як было ўжо не раз (Паводле А. Зэкава).

Выпішыце сказы, у якіх трэба раскрыць дужкі, пастаўце прапушчаныя знакі прыпынку.

У чым розніца выразаў не раз і ні разу?

Падрыхтуце паведамленне «Беражыце лес ад агню».