§ 18. Амерыка і Афрыка ў Сярэднявеччы

5. Сацыяльная структура і культурныя дасягненні дзяржаў Амерыкі

У дзяржавах амерыканскага кантынента былі створаны складаныя сацыяльныя структуры. Правіцелям, якія стаялі на чале дзяржаў, пакланяліся як багам, лічылася, што яны звязвалі грамадства з багамі.

У імперыях ацтэкаў і інкаў усе прывілеі належалі ваенным саслоўям. Ваяўнічыя вярхі грамадства трымалі ў падпарадкаванні шматлікія скораныя народы. Ваенныя заслугі давалі магчымасць заняць высокае становішча ў грамадстве людзям з ніжэйшых сацыяльных груп. Яны атрымлівалі розныя чыноўніцкія пасады. Жыццё ўсяго грамадства кантраляваў разгалінаваны апарат чыноўнікаў.

Ва ўсіх дзяржавах Амерыкі прывілеяванае становішча займалі жрацы. У кожнай дзяржаве пакланяліся вялікай колькасці багоў. Многія з іх уяўляліся жорсткімі і патрабавалі крывавых ахвярапрынашэнняў. Таму багоў баяліся і шанавалі.

Рамеснікі і гандляры адыгрывалі вельмі важную ролю ў жыцці ўсіх сярэднявечных дзяржаў Амерыкі. Напрыклад, у ацтэкаў многія групы гандляроў прыраўноўваліся па сваім становішчы да воінаў. Але асноўнае значэнне ў эканамічным жыцці ў перыяд Сярэднявечча мелі свабодныя абшчыны земляробаў або жывёлаводаў. Гэтыя абшчыны павінны былі плаціць або адпрацоўваць шматлікія падаткі для дзяржавы ці для мясцовай знаці і чыноўнікаў.

Першымі з народаў Цэнтральнай Амерыкі пісьменства вынайшлі альмекі. Аднак знойдзена вельмі мала ўзораў гэтага пісьменства, яны не былі дэшыфраваныя. Пісьменства майя добра вядома даследчыкам, якія лічаць, што яно складалася з іерогліфаў-­складоў. Вялікая колькасць знакаў расшыфравана, аднак пісьмо майя тоіць яшчэ шмат загадак. Многія народы Цэнтральнай Амерыкі ўспрынялі пісьменства майя, перапрацаваўшы яго. Ацтэкі прыстасавалі мясцовыя сістэмы пісьма да сваёй мовы і фактычна атрымалі падобны да пісьма майя варыянт пісьменства. Цывілізацыі Паўднёвай Амерыкі не стварылі ўласнай сістэмы пісьма. Затое ў інкаў вядомае так званае вузельчатае пісьмо — ​кі΄пу, у якім паведамленне перадавалася з дапамогай завязаных на вяроўках вузельчыкаў.

Цывілізацыі Амерыкі распрацавалі розныя каляндарныя сістэмы, што сведчыць пра высокі ўзровень развіцця гэтых цывілізацый. Самым развітым апынуўся каляндар майя. Яго дакладнасць і працягласць злічэння ўражваюць нават сучасных вучоных.