§ 18. Амерыка і Афрыка ў Сярэднявеччы

2. Земляробства ў Амерыцы і першыя дзяржавы.

У Цэнтральнай Амерыцы не ўзнікла пастаянных і стабільных цэнтраў цывілізацыі. Гэта было звязана з тым, што людзі тут жылі не ў далінах вялікіх рэк, якія дазвалялі весці высокапрадукцыйнае земляробства, а развівалі падсечна-­агнявое земляробства ў джунглях. Гэты тып земляробства вызначаўся працазатратнасцю, хуткім спусташэннем зямлі, патрабаваў пастаяннага пашырэння пасеваў, калі колькасць насельніцтва расла. Гэта быў экстэнсіўны тып земляробства.

У асноўным земляробства было матычным, толькі ў найбольш развітых раёнах у дадатак стваралі ірыгацыйныя сістэмы. Іншым разам практыкавалі арашэнне земляробчых тэрас. Важна зразумець, што земляробства ў Амерыцы развівалася незалежна ад земляробства ў Еўразіі. Важкім доказам гэтаму служыць тое, што ў Еўразіі і ў Амерыцы вырошчваліся зусім розныя культуры і розныя мясцовыя іх сарты. Гэта значыць, чалавек выкарыстоўваў для сваіх патрэб магчымасці мясцовай флоры. У Амерыцы вырошчвалі кукурузу, бульбу, фасолю, памідоры, тытунь, мясцовыя гатункі перцу, бобу, гарбузоў, пшаніцы, ячменю. Сёння гэтыя расліны здаюцца нам звыклымі, аднак у Сярэднія вякі яны не былі вядомыя еўрапейцам. Амерыканскія цывілізацыі практычна не ведалі жывёлагадоўлі, адзінай свой­скай жывёлай у іх была лама. Мясны рацыён быў даволі бедны. Не ведалі жыхары Амерыкі і кола. Прадстаўнікам сярэднявечных амерыканскіх цывілізацый зусім не было вядомае жалеза, але яны ўмелі апрацоўваць золата, серабро, медзь, вырабляць тканіны з бавоўны.