§ 52. Функцыі жывога рэчыва
*Транспартная функцыя
Транспартная функцыя — перанос рэчыва і энергіі ў выніку актыўнай і пасіўнай форм руху арганізмаў. Напрыклад, расліны ўсмоктваюць каранямі ваду і выпараюць яе ў атмасферу. Часта перанос рэчываў можа ажыццяўляцца на вялізныя адлегласці, напрыклад пры міграцыях і вандраваннях жывёл. Транспартная функцыя можа ажыццяўляцца таксама ў працэсе размнажэння і рассялення жывых арганізмаў. Чым драбнейшыя арганізмы, тым вышэйшая хуткасць іх размнажэння. Таму асноўны ўклад у транспарт рэчываў у асяроддзі пражывання ўносяць дробныя арганізмы. Працэс размнажэння арганізмаў і хуткасць іх рассялення абмяжоўваюцца ўмовамі асяроддзя: наяўнасцю ежы, святла, тэмпературы.
Такім чынам, жывыя арганізмы, якія выконваюць біягеахімічныя функцыі, з’яўляюцца найважнейшай пераўтваральнай сілай на планеце Зямля. Падкрэсліваючы актыўнасць жывых арганізмаў і іх значнасць у біясферы, У. І. Вернадскі пісаў: «Жывое рэчыва ахоплівае і перабудоўвае ўсе хімічныя працэсы біясферы. Арганізмы — самая магутная геалагічная сіла».
Паўторым галоўнае. Біясфера ўяўляе сабой складаную дынамічную сістэму, якая здзяйсняе абмен рэчываў дзякуючы пастаяннаму прытоку энергіі. Жывыя арганізмы біясферы з’яўляюцца найважнейшай біягеахімічнай сілай, якая пераўтварае планету. Яны выконваюць шэраг функцый: энергетычную, газавую, канцэнтрацыйную, акісляльна-аднаўленчую, дэструкцыйную, асяроддзеўтваральную, транспартную. За кошт гэтых функцый жывога рэчыва падтрымліваюцца спрыяльныя ўмовы для жыцця на Зямлі.