Біялогія. 10 клас

Кісларод з’яўляецца пабочным прадуктам фотасінтэзу. У цяперашні час усімі зялёнымі раслінамі і фотасінтэзуючымі мікраарганізмамі планеты выпрацоўваецца каля 170 млрд т кіслароду ў год.

З малекулярнага кіслароду пад дзеяннем ультрафіялетавых прамянёў утвараецца азон (О₃), які на вышыні 22—25 км фарміруе магутны экран. Азонавы экран здольны затрымліваць асноўную масу ультрафіялетавых прамянёў, ахоўваючы арганізмы ад іх згубнага дзеяння.

Кісларод адыгрывае значную ролю ў абмене рэчываў для большасці жывых арганізмаў. Ён удзельнічае ў працэсе дыхання, у выніку якога вызваляецца энергія, неабходная для сінтэзу розных арганічных злучэнняў, росту, развіцця і размнажэння арганізмаў.

Дыханне з’яўляецца адным з асноўных працэсаў абмену рэчываў жывога арганізма, у выніку якога вылучаецца вуглякіслы газ. Роля вуглякіслага газу, як і кіслароду, у біясферы таксама вельмі вялікая. Штогод расліны паглынаюць з атмасферы каля 250 млрд т гэтага газу. Ён прымае ўдзел ва ўтварэнні жывога арганічнага рэчыва ў працэсе фотасінтэзу.

З’яўляючыся парніковым газам, вуглякіслы газ удзельнічае ў фарміраванні клімату на планеце.