§ 36. Від — біялагічная сістэма. Крытэрыі віду

*Арэал віду. Паняцце пра эндэмікаў і касмапалітаў

Паводле геаграфічнага крытэрыю, кожны від у прыродзе займае пэўную тэрыторыю ці акваторыю — арэал.

Арэал (ад лац. area — плошча, прастора) — частка зямной паверхні, у межах якой распаўсюджаны і праходзяць поўны цыкл развіцця асобіны дадзенага віду.

Арэал можа быць суцэльным або перарывістым, шырокім або абмежаваным. Віды, якія маюць шырокі арэал у межах розных кантынентаў, называюцца відамі-касмапалітамі (грыбы, лішайнікі, чалавек і сінантропныя віды).

Калі арэал вельмі вузкі і знаходзіцца ў межах невялікага рэгіёна, то від, які яго насяляе, называецца эндэмікам (ад грэч. éndēmos — мясцовы). Напрыклад, каала і качканос жывуць толькі ў Аўстраліі. Гінкга двухлопасцевы (гінкга білоба) у натуральных умовах расце толькі ва ўсходняй частцы Кітая, рададэндран востраканцовы і лілея даурская — толькі на Далёкім Усходзе.

*Паўторым галоўнае. Від у біялогіі разглядаецца як форма існавання жыцця і як таксанамічная катэгорыя. Від уяўляе сабой сукупнасць асобін, падобных па наступных крытэрыях: марфалагічным, фізіялагічным, біяхімічным, генетычным, экалагічным, геаграфічным. Аднак усе крытэрыі носяць адносны характар, бо па кожным з іх ёсць неадпаведнасці ўнутры віду і падабенства паміж рознымі відамі. Пры вызначэнні відавой прыналежнасці асобін выкарыстоўваюць усе пералічаныя крытэрыі. Кожны від у прыродзе засяляе пэўную частку зямной паверхні — арэал, у межах якога праходзіць поўны цыкл развіцця яго асобін. Віды, якія маюць шырокі арэал, называюцца касмапалітамі, а віды з вельмі вузкім арэалам — эндэмікамі. Віды, якія жывуць у жыллі чалавека ці паблізу ад яго, называюцца сінантропнымі відамі.