Хімія. 11 клас

Хімічная сувязь у крышталях

У табліцы 13 абагульнены асноўныя характарыстыкі крышталічных рэчываў з розным тыпам хімічнай сувязі.

Табліца 13. Тыпы крышталёў і іх уласцівасці

Структурныя адзінкі, уласцівасці	Тыпы крышталёў, структурныя адзінкі
	Атамныя	Іонныя	Металічныя	Малекулярныя
	Атамы неметалаў	Іоны	Атамы металаў	Малекулы
Тып сувязі і яе трываласць	Кавалентная, трывалая	Іонная, трывалая	Металічная, трываласць у шырокім дыяпазоне	Слабое міжмалекулярнае ўзаемадзеянне
Электра- і цеплаправоднасць	Ад дыэлектрыкаў да паўправаднікоў	Ток праводзяць растворы і расплавы	Добрая электра- і цеплаправоднасць	Нізкая цеплаправоднасць, як правіла, дыэлектрыкі
Пластычнасць	Крохкія	Крохкія	У асноўным пластычныя (коўкія)	Неарганічныя рэчывы, як правіла, крохкія
Цвёрдасць	Высокая	Высокая	Змяняецца ў шырокіх межах	Як правіла, нізкая, выключэнне — фулерыт
Тэмпературы плаўлення і кіпення	Вельмі высокія	Ад сярэдніх да высокіх	Вялікі дыяпазон	Нізкія
Растваральнасць	Нерастваральныя	Могуць растварацца ў вадзе і іншых палярных растваральніках	Нерастваральныя або могуць узаемадзейнічаць з вадой	Могуць растварацца ў палярных або непалярных растваральніках
Прыклады рэчываў	Алмаз, графіт, крэмній, SiO2, SiС	Аксіды, гідраксіды і солі шчолачных і шчолачназямельных металаў	Металы, металічныя сплавы	Кіслоты, аксіды неметалаў (акрамя крэмнію), неметалы (напрыклад, P4, S8, I2), арганічныя рэчывы

Адрозніваюць атамныя (кавалентная сувязь), іонныя (іонная сувязь), металічныя (металічная сувязь) і малекулярныя крышталі. Малекулярныя крышталі пабудаваны з асобных малекул, унутры якіх атамы злучаны кавалентнымі сувязямі, а паміж малекуламі дзейнічаюць больш слабыя міжмалекулярныя сілы. Малекулярныя крышталі ўтвараюць вядомыя вам цукар, аспірын, дыаксід вугляроду («сухі лёд»), вада (лёд) (мал. 37).