*§ 0-8. Сказы са звароткамі, пабочнымі і ўстаўнымі канструкцыямі. Сэнсава-стылістычная і тэкстаўтваральная роля сказаў са звароткамі, пабочнымі і ўстаўнымі канструкцыямі ў тэкстах розных тыпаў і стыляў маўлення
Практыкаванне 14
Прачытайце тэкст. Вызначце яго стыль. Падбярыце да тэксту загаловак.
Яна магла б быць сапраўднай набелісткай. Прынамсі, мела на гэта ўсе шансы, прычым двойчы — у 1905-м і 1909-м. Хто яшчэ з нашых майстроў пяра мог бы гэтым пахваліцца?
Зрэшты, яна б не хвалілася. Яна, Эліза Ажэшка, была сарамлівай і сціплай. Сапраўды, яна марыла пра прызнанне і славу. Але ўсё ж бянтэжылася перад мэтрамі ўзроўню Талстога. Яму і прайграла сваю першую Нобелеўку. За Талстога, вядома ж, шчыра парадавалася.
Паміж імі існуе нейкая зага..кавая літаратурная і чалавечая сувязь якая штурхае на пошукі падрабязнасцей. Як Леў Міхайлавіч а..гукаўся на творы Элізы Ажэшкі а ён адгукаўся!? Колькі іх надрукавана ў талстоўска-чарткоўскім «Пасрэдніку» па ўсім зразумела што н..мала!? За які твор ён паставіў ёй «плохо…2» па сваёй звы..цы ацэн..ваць працы літаратараў баламі між іншым свой твор надрукаваны ў тым жа часопісе ён ацаніў «неважно…3»? Урэшце рэшт пісаў ён прадмову да яе «Хам..» ці не? Тэма «Ажэшка — Талстой» вельмі прыцягвае. Але калі Талстой безумоўна зорка першай в..лічыні і блі..чыць у сузор’.. то Ажэшка адзінокая вандроўніца-камета светлы але досыць туманны аб’ект які цягне за сабой такі ж светлы туманны шлейф… Ра..гадаць гэты шлейф… Хіба атрымаецца? Зрэшты недзе яна пісала: «Аптычным прыборам які найбольш пав..лічвае прадметы з’яўляецца іх та..мнічасць».
Яна не мае патрэбы ў штучным павелічэнні. Яна без аніякіх аптычных прыбораў вялікая. Чуеце (чытаеце гэтыя радкі) тыя, хто сцвярджае, нібыта не належыць яна да класікаў беларускай літаратуры? Чытайце — і знойдзеце. Чытайце яе творы — і знойдзеце яе нашым класікам.
Тое, што пісала яна, актуальнае для нас праз стагоддзі. Ёй не трэба было зазіраць у будучыню — дастаткова было зазірнуць у чалавека (С. Воцінава).
Чаму аўтар сцвярджае, што Э. Ажэшка з’яўляецца класікам беларускай літаратуры?
Дакажыце мэтазгоднасць ужывання пабочных слоў і ўстаўных канструкцый у тэксце.
Спішыце другі абзац тэксту, устаўляючы прапушчаныя літары і расстаўляючы неабходныя знакі прыпынку. Растлумачце пастаноўку знакаў прыпынку пры пабочных словах і ўстаўных канструкцыях.
Разгледзьце фотаздымак Дома-музея Элізы Ажэшкі. Карыстаючыся рознымі крыніцамі, раскажыце пра яго.