§ 18. Органы забеспячэння законнасці і правапарадку
Праваахоўныя органы. Кожны з праваахоўных органаў у дзяржаве выконвае свае спецыфічныя функцыі.
Пракуратура ўяўляе сабой адзіную і цэнтралізаваную сістэму органаў, якія ажыццяўляюць нагляд за дакладным і аднастайным выкананнем нарматыўных прававых актаў на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.
Таксама пракуратура ажыццяўляе нагляд за выкананнем законаў пры расследаванні злачынстваў, адпаведнасцю закону судовых рашэнняў па грамадзянскіх, эканамічных, крымінальных справах і справах аб адміністрацыйных правапарушэннях, у выпадках, прадугледжаных законам, праводзіць папярэдняе следства. Пракуратура падтрымлівае дзяржаўнае абвінавачанне ў судах пры разглядзе крымінальных спраў. Узначальвае сістэму органаў пракуратуры Генеральны пракурор, які назначаецца Прэзідэнтам са згоды Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу. Ніжэйшыя пракуроры назначаюцца Генеральным пракурорам. У ажыццяўленні сваіх паўнамоцтваў пракуроры незалежныя і кіруюцца заканадаўствам.
Адным з напрамкаў дзейнасці пракуратуры з’яўляецца барацьба з карупцыяй. У 2018–2019 гг. Генеральная пракуратура Рэспублікі Беларусь выступіла адным з арганізатараў Міжнароднага маладзёжнага конкурсу сацыяльнай антыкарупцыйнай рэкламы «Разам супраць карупцыі». Канкурсантам ва ўзросце ад 14 да 35 гадоў было прапанавана падрыхтаваць тэматычную сацыяльную рэкламу ў намінацыях «Лепшы плакат», «Лепшы відэаролік». Дадзены праект закліканы прыцягнуць увагу моладзі да праблемы карупцыі, садзейнічаць стварэнню нецярпімых адносін у грамадстве да яе праяў.
Органы ўнутраных спраў — дзяржаўныя праваахоўныя органы, якія ажыццяўляюць барацьбу са злачыннасцю, ахову грамадскага парадку і гарантуюць грамадскую бяспеку.
Асноўнымі іх задачамі з’яўляюцца абарона грамадзян, грамадства і дзяржавы ад злачынных і іншых супрацьпраўных замахаў; прафілактыка, выяўленне, спыненне злачынстваў і адміністрацыйных правапарушэнняў; ажыццяўленне дазнання па крымінальных справах, вядзенне адміністрацыйнага працэсу і інш.
Міліцыя ўяўляе сабой сістэму падраздзяленняў органаў унутраных спраў, якая заклікана абараняць жыццё, здароўе, гонар, годнасць, правы, свабоды і законныя інтарэсы грамадзян, правы і законныя інтарэсы арганізацый, інтарэсы грамадства і дзяржавы ад злачынных і іншых супрацьпраўных замахаў.
Сістэму органаў дзяржаўнай бяспекі ўтвараюць Камітэт дзяржаўнай бяспекі Рэспублікі Беларусь і яго ўпраўленні па Мінску і абласцях, іншыя тэрытарыяльныя органы, а таксама ўпраўленне ваеннай контрразведкі КДБ. Асноўнымі іх задачамі з’яўляюцца:
- • абарона незалежнасці і тэрытарыяльнай цэласнасці Рэспублікі Беларусь;
- • гарантаванне нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь;
- • папярэджанне і выяўленне тэрарыстычнай і экстрэмісцкай дзейнасці, арганізаванай злачыннасці і карупцыі, незаконнай міграцыі, незаконнага абароту наркатычных сродкаў, зброі і боепрыпасаў, кантрабанды.
Камітэт дзяржаўнага кантролю і яго тэрытарыяльныя органы ажыццяўляюць кантроль:
- • за выкананнем рэспубліканскага бюджэту;
- • за выкарыстаннем дзяржаўнай уласнасці;
- • за выкананнем актаў Прэзідэнта, Парламента, Урада і іншых дзяржаўных органаў, што рэгулююць адносіны дзяржаўнай уласнасці, гаспадарчыя, фінансавыя і падатковыя адносіны.
