Раман «Пошукі будучыні»
«Пошукі будучыні» — буйны эпічны твор часоў вайны
Гэта адзін з апошніх класічных раманаў Кузьмы Чорнага і ў той жа час першы раман пісьменніка, напісаны ў гады Вялікай Айчыннай вайны, у якім яскрава праявіўся талент празаіка. У Кузьмы Чорнага атрымалася адлюстраваць беларускую гісторыю ў яе пераломныя моманты.
Раман «Пошукі будучыні» мае сацыяльна-філасофскі змест. З аднаго боку, у ім Кузьма Чорны падняў важныя сацыяльныя пытанні: войны, цыклічнасць гісторыі, неспрыяльныя ўмовы для жыцця беларусаў, пакуты і вымушанае ранняе сталенне дзяцей.
Пісьменніка хвалявала жыццё звычайнага беларуса, на долю якога выпала шмат выпрабаванняў. А з іншага боку, празаік-інтэлектуал здолеў выйсці на ўзровень філасофскага абагульнення адносна лёсу нашай краіны і яе жыхароў.
Цэнтральная праблема рамана — пошук героямі свайго шчасця. Нехта змагаецца за сваю будучыню сумленным шляхам (напрыклад, Нявада, Сымон Ракуцька), а іншыя дзеля сваіх мэт пераступаюць праз мараль і чалавечнасць (напрыклад, Паліводскі, Шрэдэры).