Грамадазнаўства. 10 клас

Сацыяльны клас.

Уяўленне пра сацыяльна-класавую структуру традыцыйна звязваюць з імем К. Маркса. Класы як вялікія групы людзей, вылучаныя па эканамічных прыметах (месца ў сістэме грамадскага падзелу працы, адносіны ўласнасці на сродкі вытворчасці, спосаб размеркавання грамадскага прадукту) выступаюць у марксізме адзіным суб’ектам гісторыі. У ходзе класавай барацьбы адбываецца развіццё грамадства, змяняюцца грамадска-эканамічныя фармацыі і сацыяльная структура.

Узнавіце фразы персанажаў, якія ілюструюць класавыя лозунгі палітыкаў, духавенства, арміі, буржуазіі, рабочых і сялян на агітацыйным плакаце «Піраміда капіталістычнага грамадства». Праверце свае меркаванні.

У сучаснай сацыялогіі часта гавораць пра класы ў самым агульным сэнсе як пра сукупнасць людзей, якія маюць падобнае грамадскае становішча і жыццёвыя перспектывы на аснове іх даходаў, уплыву, адукацыі і прэстыжу.

Акадэмік Яўген Бабосаў: «Палова насельніцтва нашай краіны атаясамляе сябе з сярэднім класам».

Сёння наш сярэдні клас – гэта малыя і сярэднія прадпрымальнікі, спецыялісты, настаўнікі, урачы, інжынеры, аграномы, дробныя фермеры, афіцэры сярэдняга звяна. Гэта радавыя спартсмены, сакратары, рэферэнты, агенты па рэкламе. Інакш кажучы, не вельмі багатыя, але і не вельмі бедныя. Наогул, прыналежнасць да сярэдняга класа – гэта шматкрытэрыяльны сацыяльны феномен. Сярэдні клас – гэта яшчэ і носьбіты традыцый і звычаяў краіны (напрыклад, Радаўніца), ладу жыцця, сярэдніх каштоўнасцей, асабістай і спажывецкай свабоды.

Але важна разумець, што прыналежнасць да сярэдняга класа і адчуванне сябе гэтым класам – розныя рэчы. Сёння з пункту гледжання прыналежнасці да гэтага класа колькасць людзей, якія атаясамляюць сябе з сярэднім класам (50,5—55 %), большая, чым колькасць тых, хто адносіць сябе да сярэдняга класа па ўзроўні даходаў (50,2 %). У нашай краіне доля сярэдняга класа ўдвая меншая, чым у ЗША і развітых краінах Заходняй Еўропы. Аднак зніжэння гэтай долі, характэрнага для мноства краін, у Беларусі няма. У першую чаргу, таму што няма рэзкага расслаення па даходах. Напрыклад, у Расіі найбольш забяспечаныя маюць даходы ў 16 разоў вышэйшыя, чым найменш забяспечаныя, у нашай краіне – у 4,1 раза. Таму стабільнасць існавання сярэдняга класа ў нас не змяняецца, ён нават патроху пашыраецца: за кошт росту заробку, узроўню асабістых і сямейных даходаў.

Чаму важна разумець, што прыналежнасць да сярэдняга класа і адчуванне сябе гэтым класам – розныя рэчы? Знайдзіце пацвярджэнне ў тэксце.