Абагульненне па раздзеле IІІ «Беларусь у сістэме міжнародных адносін»

Працуем з вучэбным тэкстам

1. Пацвердзіце фактамі з тэксту вучэбнага дапаможніка, што беларуская зямля не аднойчы станавілася арэнай баявых дзеянняў у вырашэнні міжнародных канфліктаў буйны́х сусветных дзяржаў. Як вы лічыце, якім чынам дадзеныя факты гісторыі адбіліся:

а) на сучаснай знешняй палітыцы Рэспублікі Беларусь;

б) на нацыянальным характары беларускага народа?

2. Выкарыстоўваючы тэкст вучэбнага дапаможніка і дадатковыя крыніцы інфармацыі, запоўніце табліцу «Рэспубліка Беларусь у міжнародных арганізацыях і аб’яднаннях». Зрабіце вывад.

Працуем з паняццямі

1. Растлумачце, як у гісторыі Беларусі ўзаемазвязаны паміж сабой наступныя пары паняццяў: «план Агінскага» і аўтаномія, Заходняя Беларусь і паланізацыя, «новы парадак» і генацыд, Белавежскія пагадненні і Садружнасць Незалежных Дзяржаў.

2. Складзіце кластар (ментальную карту) «Знешняя палітыка Рэспублікі Беларусь». У яе змесце адлюструйце асноўныя кірункі і прыклады супрацоўніцтва нашай краіны ў эканамічнай, культурнай і іншых сферах з рознымі дзяржавамі свету.

Сістэматызуем веды

Запоўніце табліцу «Асаблівасці геапалітычнага становішча Беларусі». Зрабіце вывад.

Аналізуем і разважаем

Вызначце правільную паслядоўнасць падзей. Растлумачце прычынна-выніковыя сувязі ў атрыманых ланцужках:

а) Літбел — ​пачатак польска-савецкай вайны — ​другое абвяшчэнне ССРБ — ​стварэнне СССР — ​Рыжскі мірны дагавор;

б) Брэсцкі мірны дагавор — ​пачатак Першай сусветнай вайны — ​абвяшчэнне БНР — ​тэлеграма Рады БНР германскаму кайзеру;

в) Дэкларацыя аб уваходжанні Заходняй Беларусі ў склад БССР — ​паход Чыр­вонай арміі ў Заходнюю Беларусь — ​пачатак Другой сусветнай вайны — ​Народны сход Заходняй Беларусі.

Падбіраем аргументы

Ці згодныя вы з меркаваннем, што беларусы адстаялі сваё права на незалежную нацыянальную дзяржаву?

Складаем тэзісы

1. Азнаёмцеся з фрагментам выступлення кіраўніка дэлегацыі Рэспублікі Беларусь С. М. Мартынава на пасяджэнні Савета НАТА ў лістападзе 2002 г. і складзіце тэзісны план адказу на пытанне: «Пазіцыя беларускай дзяржавы на міжнароднай арэне». Дайце складзенаму плану «гаворачую» назву.

«Права народа самастойна, без баязлівай аглядкі на „замежнага дзядзьку“, будаваць свой уласны нацыянальны дом і рабіць пры гэтым надзейны ўнёсак у будаўніцтва бяспечнага дома еўрапей­скага.

…Беларусь … была ў ліку нямногіх краін, якія забяспечылі сапраўдную, а не галівудскую перамогу над нацызмам, без якой былі б немагчымыя ААН, АБСЕ і НАТА… [Беларусь] першай і без якіх-небудзь умоў адмовілася ад ядзернай спадчыны СССР…

…мы штодзень спыняем ідучую на Захад на грэбені эміграцыйнай хвалі беспрэцэдэнтную лавіну наркотыкаў і перарываем сустрэчны паток кантрабанды зброі і ядзерных матэрыялаў для тэрарыстаў…

Гэта, па-вашаму, не ўнёсак у бяспеку Еўропы?

…Мы страцілі ў мінулай вайне столькі сваіх сыноў і дачок, што гатовыя зрабіць і зробім усё, каб не дапусціць новай трагедыі для свайго і іншых народаў…

Партнёраў і саюзнікаў страціць лёгка. Іх цяжка набыць…»

2. Звярніцеся да тэксту Дзяржаўнага гімна Рэспублікі Беларусь.

Якія каштоўнасці трансліруе адзін з галоўных сімвалаў нашай дзяржавы? Як геапалітычнае становішча і працэсы, якія мелі месца ў гісторыі, паўплывалі на фарміраванне нацыянальных рыс і каштоўнасцей беларускага народа? Свой адказ пацвердзіце словамі гімна.

Робім вывады

Ахарактарызуйце геапалітычныя наступствы для Беларусі такіх ваенных ­канфліктаў:

а) Айчынная вайна 1812 г.;

б) Першая сусветная вайна;

в) польска-савецкая вайна;

г) Вялікая Айчынная вайна.

Творчае заданне

1. Уявіце, што ў вас з’явілася магчымасць узяць інтэрв’ю ў аднаго з гістарычных дзеячаў, якія прымалі ўдзел у геапалітычных працэсах XIX–XX стст., напрыклад, М. К. Агінскага, А. Р. Чарвякова, В. З. Каржа, К. В. Кісялёва і інш. Распрацуйце комплекс пытанняў для інтерв’ю, якія дазволілі б стварыць партрэт асобы ў гісторыі, а таксама больш глыбока вывучыць і зразумець падзеі, непасрэднымі ўдзельнікамі альбо сведкамі якіх яны з’яўляліся. Падумайце, хто яшчэ з гістарычных дзеячаў, звязаных са станаўленнем і абаронай незалежнасці нашай краіны, а таксама яе дзейнасцю на міжнароднай арэне, мог бы вас зацікавіць.

2. «Лёс чалавека». Для ўрока па тэме «Наш край» правядзіце даследаванне аб удзеле аднаго з вашых сваякоў альбо блізкіх людзей у геапалітычных падзеях ХХ ст. на тэрыторыі Беларусі. Падбярыце адпаведныя фотаздымкі, дакументы, зрабіце неабходныя каментарыі да іх.

Прыкладныя тэмы даследчых і праектных работ

Сімвалы і месцы памяці беларускага народа аб падзеях войнаў і баявых дзеяннях XIX–XX стст.

Этапы і асаблівасці фарміравання знешнепалітычнага курсу Рэспублікі Беларусь.

Рэкамендуем наведаць музеі

Мінск:

Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь.

Музей сучаснай беларускай дзяржаўнасці (філіял музея).

Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны.

Дзяржаўны мемарыяльны комплекс «Хатынь».

Мемарыяльны комплекс «Курган Славы Савецкай арміі-вызваліцельніцы».

Гісторыка-культурны комплекс «Лінія Сталіна».

Брэст:

Мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой».

Вілейскі раён:

Музей Першай сусветнай вайны ў в. Заброддзе.

Магілёў:

Мемарыяльны комплекс «Буйніцкае поле».

Усе рэгіёны:

абласныя і раённыя краязнаўчыя музеі,

музеі баявой і народнай славы.