* «Кветка пажоўклая»

«Кветка пажоўклая

У апавяданні «Кветка пажоўклая» мы зноў сустракаемся з рэаліямі новага ладу і бачым дзіцячы прытулак.

Тэматычна твор набліжаны да апавядання «Дзіўная»: тут распрацавана тэма бацькоў і дзяцей, а таксама лінія хуткага, агністага, парывістага кахання. Пры гэтым «Кветка пажоўклая» мае істотнае адрозненне: яна прысвечана тэме «былых», «учарашніх» — тых, хто прыняў рэвалюцыю, як Марына Гарнова, і тых, хто застаўся на старых пазіцыях, як смешнаваты і няўклюдны Абшарскі.

У тэксце яшчэ ярчэй, чым у «Дзіўнай», праступаюць праблемы духоўнага адчужэння, распаду сям’і і па кантрасце — адданай безумоўнай любові «былога», «бесперспектыўнага» Абшарскага. Марына выракаецца бацькоў, брата, а сям’я выракаецца яе. У выніку нішто ў жыцці герояў не засталося надзейным, трывалым, акрамя бадай што хваравітай «застарэлай» неўзаемнай любові мясцовага «дзівака» да Марыны.

У тэксце неаднаразова абыгрываецца назва твора. У фінале чытаем: «Нямала было такіх кветак, што прыцягнуліся к сонцу Кастрычніка, што закрасавалі ў ім цветам жывым, пышна-дзейным. ˂…˃ І не вытрымалі палкага сонца. Пажоўклі...» У трэцім раздзеле аўтар згадвае Марыну Гарнову, яна «здавалася восеньскай кветкай, якая жоўкне сярод сухога былля».

Цікава, што, апісваючы Абшарскага, галоўны герой ужывае слова «цвіце»: «Ці ёсць у каханні маім хоць палавіна таго, што цвіце ў грудзях гэтага недалужнага чалавека!..»

Такім чынам, Зарэцкі ацэньвае людзей не па тым, да якога класа яны належаць, а па тым, ці жывая ў іх душа, ці здольная да любові, ці не пажоўкла. У сувязі з гэтым ключом да вельмі многіх твораў Міхася Зарэцкага можна назваць развагі Блонскага пра любоў у творы «Дзіўная»: «Усё — любоў...». Бо любоў ва ўсіх яе праявах вызначае канцэпцыю свету пісьменніка.

Такім чынам, Міхась Зарэцкі супрацьпастаўляе ў творах фальш, дэмагогію, утылітарны практыцызм, цынізм, «вольнае каханне», разбурэнне асобы — і індывідуальнасць, адказнае стаўленне да чысціні сваёй душы, самакаштоўнасць сямейных сувязей і любоў як адзіна правільную мерку маральнасці.

Пытанні

	1. Якія абставіны змянілі жыццё Марыны Гарновай? Паміж чым вымушана была выбіраць гераіня ў пераломны момант жыцця? Як паўплываў зроблены выбар на яе асобу?
	2. Параўнайце лінію кахання ў апавяданнях «Дзіўная» і «Кветка пажоўклая». Знайдзіце агульныя рысы.
	3. Як адрэагаваў каханы Гарновай на яе апошні ўчынак? Яго рэакцыя абумоўлена асабістымі якасцямі або павевамі часу? Як адрэагаваў Абшарскі? Чаму на яго не дзейнічаюць новыя павевы?
	4. Праз якія вобразы, эпізоды ў апавяданні паказана праблема канфлікту пакаленняў? У чым аўтар бачыць прычыны гэтага канфлікту?
	5. Прааналізуйце мову твора. Якія словы вы залічылі б сёння да русізмаў? Якія не адпавядаюць сучасным літаратурным нормам? Чаму яны сустракаюцца ў такога выдатнага майстра слова, як Міхась Зарэцкі?
	6. Падрыхтуйце паведамленне (на выбар):   - «Жаночыя вобразы ў апавяданнях Міхася Зарэцкага»,   - «Час і асоба ў апавяданнях Міхася Зарэцкага»,   - «“Новыя” і “ўчарашнія” людзі ў апавяданнях “Дзіўная” і “Кветка пажоўклая”»,   - «Абшарскі і Туляга (Кандрат Крапіва “Хто смяецца апошнім”): слабыя ці моцныя людзі?».
	7. Змяніце і перакажыце сюжэт апавядання «Кветка пажоўклая» так, каб падзеі разгортваліся ў адпаведнасці з ідэаламі Міхася Зарэцкага адносна грамадскіх адносін, сям’і і кахання.