§ 12. РАЗМЯШЧЭННЕ НАСЕЛЬНІЦТВА СВЕТУ

Успамінаем. Калі і дзе з’явіліся першыя людзі на нашай планеце? Ці раўнамерна размешчана насельніцтва на Зямлі? Якія фактары вызначаюць размяшчэнне людзей?

Для чаго мы гэта вывучаем? Як уплывае змена шчыльнасці насельніцтва на эканамічнае развіццё краіны? Якія праблемы цягнуць за сабой прыродныя катаклізмы і як гэта адбіваецца на размяшчэнні насельніцтва? Якія прагнозы адносна размяшчэння магчыма зрабіць, выкарыстоўваючы статыстычныя дэмаграфічныя паказчыкі? Веды якіх тэрмінаў і паняццяў, вывучаных раней, вам неабходны будуць пры вывучэнні тэмы?

Геаграфія шчыльнасці насельніцтва свету. Насельніцтва свету размешчана ў межах рэгіёнаў і краін вельмі нераўнамерна. Шчыльнасць насельніцтва няўхільна павялічваецца і складае 59 чал./км2. Максімальны паказчык шчыльнасці, за выключэннем найдрабнейшых дзяржаў, адзначаны ў Бахрэйне (мал. 82) (1964 чал./км2). Мінімальныя значэнні зафіксаваны ў Манголіі (мал. 83) (1,9 чал./км2).

Мал. 82. Высокая шчыльнасць гарадской
забудовы ў Бахрэйне
Мал. 83. Рэдказаселеныя тэрыторыі
ў Манголіі

У свеце цікавага. З найдрабнейшых дзяржаў максімальныя паказчыкі шчыльнасці насельніцтва характэрныя для Манака (25 709,4 чал./км2) і Сінгапура (7907,5 чал./км2).

У выніку адрозненняў у характары натуральнага руху і міграцыі шчыльнасць насельніцтва ў развітых краінах і краінах, якія развіваюцца, значна адрозніваецца (мал. 84). У краінах, якія развіваюцца, яна значна вышэйшая і перавышае 75 чал./км2, у развітых — амаль у тры разы меншая — крыху больш за 25 чал./км2.

Мал. 84. Дынаміка шчыльнасці насельніцтва свету, чал./км2

Найбольш густазаселеным рэгіёнам свету з’яўляецца Азія (142,4 чал./км2). У Афрыцы шчыльнасць насельніцтва складае 40,3 чал./км2. Еўропа з Расіяй і Паўднёвая Амерыка характарызуюцца прыкладна роўнымі паказчыкамі — 33,5 і 31,4 чал./км2. У краінах Паўночнай Амерыкі — 19,1 чал./км2. Рэдказаселеным рэгіёнам свету з’яўляюцца Аўстралія і Акіянія — 4,7 чал./км2 (мал. 85).

Мал. 85. Шчыльнасць насельніцтва свету, 2018 г., чал./км2

Папрацуем з атласам. Вылучыце рэгіёны свету з максімальнай і мінімальнай шчыльнасцю насельніцтва. Вызначыце, як паўплывалі прыродныя ўмовы на шчыльнасць насельніцтва ў гэтых рэгіёнах.

Свет і Беларусь. Якая шчыльнасць насельніцтва Рэспублікі Беларусь? Якая вобласць мае найбольшую шчыльнасць насельніцтва, якая — найменшую? У чым сутнасць змен, што адбываюцца ў размяшчэнні насельніцтва Беларусі ў цяперашні час?