§ 2. АБ’ЕКТЫ ПАЛІТЫЧНАЙ КАРТЫ СВЕТУ

Успамінаем.  Што такое палітычная карта свету? У чым заключаецца дынамічнасць палітычнай карты свету? Якія этапы фарміравання прайшла сучасная палітычная карта свету? Якія дзяржавы маюць самую вялікую плошчу?

Для чаго мы гэта вывучаем?  Чаму сучаснаму вучню неабходна ведаць асаблівасці фарміравання палітычнай карты свету? Выкажыце здагадку, для якіх спецыяльнасцей у будучыні гэта тэма стане найбольш актуальнай. У якіх установах адукацыі і на якіх спецыяльнасцях магчыма атрымаць адукацыю, звязаную з глыбокімі ведамі працэсаў, што адбываюцца на палітычнай карце свету?

*Роля сталіц ва ўпраўленні дзяржаўнай тэрыторыяй, віды сталіц. Палітычныя функцыі сталіц вызначаюць эфектыўнасць кіравання і кантролю над усёй дзяржаўнай тэрыторыяй.

Вылучаюць тры групы сталіц:

1) сталіца пастаянная, якую называюць таксама гістарычнай сталіцай. Яна выконвае функцыі галоўнага адміністрацыйнага, гаспадарчага і культурнага цэнтра краіны на працягу некалькіх стагоддзяў, размешчана ў гістарычным ядры дзяржавы. Гэта, напрыклад, Парыж, Рым, Афіны і інш.;

2) сталіца прызначаная, якая ўсталявана на аснове прынятых рашэнняў заканадаўчай улады ў новы час. Такі тып характэрны для некаторых краін перасяленчага капіталізму (напрыклад, у Аўстраліі на ролю сталіцы канкурыравалі Мельбурн і Сіднэй, але было прынята рашэнне: будаўніцтва новай сталіцы Канберы, роўнааддаленай ад гэтых цэнтраў);

3) сталіца падзеленая функцыянуе ў дзяржавах, дзе функцыі кіравання не сканцэнтраваны ў адным цэнтры, а падзелены паміж некалькімі гарадамі. Напрыклад, у Нідэрландах парламент размяшчаецца ў Гаазе, а каралеўская рэзідэнцыя ў афіцыйнай сталіцы — Амстэрдаме.

Свет і Беларусь. Да якой групы сталіц адносіцца сталіца Рэспублікі Беларусь г. Мінск? Свой адказ аргументуйце.